drapichrust

drapichrust

28.02.2015
28.02.2015

Szanowni Państwo,

jestem ciekaw etymologii wyrazu drapichrust. W poradzie https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/urwipolec;12833.html pojawia się wzmianka na ten temat, tylko nie wiem, co by miało znaczyć, że ktoś „drapał chrust”. Czy chodzi o to, że go podbierał?

Z wyrazami szacunku

Czytelnik

Drapichrust, nieobecny w słowniku Lindego, występuje w słowniku wileńskim (1861) z definicją: „tchórz uciekający w krzaki” i „włóczęga, hultaj, rozbójnik”. Tamże chrust to „pręcie, wiklina, gąszcz” z godnym uwagi przykładem: „A my w chrust; a nasi w chrust”, zapewne przejętym z jakiegoś utworu literackiego lub pamiętnika. Drapnąć zaś to m.in. „umknąć, uciec”. W tym kontekście drapichrust jawi się nie jako 'ktoś, kto zabiera komuś chrust”, ale jako 'ktoś, kto ucieka w krzaki'.

Za Pana domysłem przemawia jednak struktura analogicznych złożeń, w których drugi człon odnosi się do obiektu czynności oznaczanej pierwszym członem, a nie do miejsca jej wykonywania, por. wyrwidąb 'ktoś, kto może wyrwać dąb', włóczykij 'ktoś, kto włóczy kij', gasiświeczka 'ktoś, kto gasi świeczkę', paliwoda 'ktoś, kto pali wodę'. Być może kwerenda we wcześniejszych słownikach i w bibliotekach cyfrowych pomogłaby wybrać jedną z tych hipotez.

Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego