Śmieci czy śmiecie? – Nic o tym nie wiem!
Jesteśmy uczniami liceum i dobrze znamy Pana program. Nurtują nas pewne wątpliwości… Otóż, czy powinniśmy mówić śmieci czy śmiecie i kiedy można mówić w dany sposób. Drugie pytanie dotyczy pewnego niuansu językowego – czy powiedzieć nie wiem nic czy nie wiem niczego. Wydaje się nam, że druga możliwość jest poprawna. Nie mamy pewności.
P.S. Mamy nadzieję, iż znajdzie Pan trochę czasu na poświęcenie uwagi i odpisanie nam. Serdecznie pozdrawiamy. Życzymy zdrowia.
Z wyrazami szacunku,
Dominika i Michał.
18.06.2003
18.06.2003
Szanowny Panie Profesorze!Jesteśmy uczniami liceum i dobrze znamy Pana program. Nurtują nas pewne wątpliwości… Otóż, czy powinniśmy mówić śmieci czy śmiecie i kiedy można mówić w dany sposób. Drugie pytanie dotyczy pewnego niuansu językowego – czy powiedzieć nie wiem nic czy nie wiem niczego. Wydaje się nam, że druga możliwość jest poprawna. Nie mamy pewności.
P.S. Mamy nadzieję, iż znajdzie Pan trochę czasu na poświęcenie uwagi i odpisanie nam. Serdecznie pozdrawiamy. Życzymy zdrowia.
Z wyrazami szacunku,
Dominika i Michał.
Ze śmieciami jest śmiesznie. Mamy liczbę pojedynczą: ten śmieć (jakiś jeden odpadek, czasem niestety przenośnie i wyjątkowo agresywnie o czymś lub nawet kimś, czyli człowieku – stanowczo odradzam!), od którego liczba mnoga to zarówno te śmieci, jak i te śmiecie. W użyciu bezpośrednim, gdy mówimy o odpadkach, obie formy liczby mnogiej są poprawne, gdy używamy tego słowa przenośnie, wtedy raczej śmiecie.
Oprócz tego mamy jeszcze słowo śmiecie, rzeczownik pojedynczy rodzaju nijakiego, bez liczby mnogiej (tzw. collectivum, odnoszący się do zbioru, podobnie jak np. listowie) – więc to śmiecie. Oznacza, oczywiście, też resztki i odpadki. Możemy więc powiedzieć „Leżały tam śmieci”, „Leżały tam śmiecie”, „Leżało tam śmiecie” – i będzie to mniej więcej to samo. No i jest wreszcie czasownik śmiecie, czyli 'macie odwagę'. Trochę to skomplikowane, ale i na tym urok języka polega.
Pozdrawiam
— Jerzy Bralczyk, prof., Uniwersytet Warszawski
PS. Zastanawiałem się, czy o czymś nie zapomniałem. Oczywiście, zapomniałem o niczym.
Nie mogę widzieć nic ani wiedzieć nic, co jest w pewnym sensie logiczne, bo jak tu nic zobaczyć? Przy przeczeniu możemy zarówno mówić „Niczego nie widziałem”, jak i „Nic nie widziałem”; „Niczego nie wiem” i „Nie wiem nic”. Można znaleźć pewna różnicę: nic odnosi się do ogółu raczej niż do jakiegoś bardziej konkretnego zbioru, gdy zaś mówimy „Nie widziałem niczego” – częściej mamy na myśli, że nie widziałem żadnej z możliwych do zobaczenia rzeczy. Ale to drobne, mało wyczuwalne rozróżnienie.
Oprócz tego mamy jeszcze słowo śmiecie, rzeczownik pojedynczy rodzaju nijakiego, bez liczby mnogiej (tzw. collectivum, odnoszący się do zbioru, podobnie jak np. listowie) – więc to śmiecie. Oznacza, oczywiście, też resztki i odpadki. Możemy więc powiedzieć „Leżały tam śmieci”, „Leżały tam śmiecie”, „Leżało tam śmiecie” – i będzie to mniej więcej to samo. No i jest wreszcie czasownik śmiecie, czyli 'macie odwagę'. Trochę to skomplikowane, ale i na tym urok języka polega.
Pozdrawiam
— Jerzy Bralczyk, prof., Uniwersytet Warszawski
PS. Zastanawiałem się, czy o czymś nie zapomniałem. Oczywiście, zapomniałem o niczym.
Nie mogę widzieć nic ani wiedzieć nic, co jest w pewnym sensie logiczne, bo jak tu nic zobaczyć? Przy przeczeniu możemy zarówno mówić „Niczego nie widziałem”, jak i „Nic nie widziałem”; „Niczego nie wiem” i „Nie wiem nic”. Można znaleźć pewna różnicę: nic odnosi się do ogółu raczej niż do jakiegoś bardziej konkretnego zbioru, gdy zaś mówimy „Nie widziałem niczego” – częściej mamy na myśli, że nie widziałem żadnej z możliwych do zobaczenia rzeczy. Ale to drobne, mało wyczuwalne rozróżnienie.
JB
