wpół do dziewiątej
31.01.2005
31.01.2005
Problem dotyczy godziny. Czy przykładowo 8.30 to wpół do dziewiątej, w pół do dziewiątej czy pół do dziewiątej? Ostatniej z form zawsze używała moja polonistka i za każdym razem mnie ona raziła. Jak potocznie powiedzieć, że przyjdę o 8.30? „Przyjdę wpół/w pół/pół do dziewiątej’’ czy „Przyjdę o wpół/w pół/pół do dziewiątej’’?
Wpół i w pół to jedynie problem ortograficzny. Piszemy wpół.
Wpół czy pół do dziewiątej? W tekstach pisanych i mówionych znacznie przeważa forma wpół. Pół może się wydawać logiczniejesze niż nieprzejrzyste wpół, to jest ‘w połowie’, i mniej „przegadane’’ niż o wpół do….
Forma rzadsza wydaje się bardziej książkowa, więc jeśli chcemy mówić potocznie, choć nie niedbale, mówmy wpół do dziewiątej. Jeśli ktoś mówi pół „z domu’’ to nie ma w tym nic złego, ale uczenie się na siłę form brzmiących obco trąci snobizmem.
Przy okazji: w Poznańskiem możemy usłyszeć w tym samym kontekście wpół dziewiątej, a m.in. na Żywiecczyźnie, Śląsku i Warmii: (o) pół dziewiątej. Bywa to bowiem odpowiedź nie na pytanie „Która godzina?’’, ale „Ile (jest) godzin?’’ (por. niemieckie „Wieviel Uhr ist es?’’).
Gdyby była 8.45, to w b. Galicji mogliby powiedzieć: „Jest trzy na dziewiątą’’. Chodzi oczywiście o trzy kwadranse.
— Artur Czesak, IJP PAN
PS. W pytaniu pozostał jeszcze jeden drobiazg bez odpowiedzi: „Przyszedłem wpół do dziewiątej” czy „Przyszedłem o wpół do dziewiątej”? Odpowiedź brzmi: wszystko jedno.
Wpół czy pół do dziewiątej? W tekstach pisanych i mówionych znacznie przeważa forma wpół. Pół może się wydawać logiczniejesze niż nieprzejrzyste wpół, to jest ‘w połowie’, i mniej „przegadane’’ niż o wpół do….
Forma rzadsza wydaje się bardziej książkowa, więc jeśli chcemy mówić potocznie, choć nie niedbale, mówmy wpół do dziewiątej. Jeśli ktoś mówi pół „z domu’’ to nie ma w tym nic złego, ale uczenie się na siłę form brzmiących obco trąci snobizmem.
Przy okazji: w Poznańskiem możemy usłyszeć w tym samym kontekście wpół dziewiątej, a m.in. na Żywiecczyźnie, Śląsku i Warmii: (o) pół dziewiątej. Bywa to bowiem odpowiedź nie na pytanie „Która godzina?’’, ale „Ile (jest) godzin?’’ (por. niemieckie „Wieviel Uhr ist es?’’).
Gdyby była 8.45, to w b. Galicji mogliby powiedzieć: „Jest trzy na dziewiątą’’. Chodzi oczywiście o trzy kwadranse.
— Artur Czesak, IJP PAN
PS. W pytaniu pozostał jeszcze jeden drobiazg bez odpowiedzi: „Przyszedłem wpół do dziewiątej” czy „Przyszedłem o wpół do dziewiątej”? Odpowiedź brzmi: wszystko jedno.
Red.
