Cesarstwo BizantyjskieGrecja? O odmianie nazwy Tajpej

Cesarstwo BizantyjskieGrecja? O odmianie nazwy Tajpej
3.06.2016
3.06.2016
Czy na Cesarstwo Bizantyjskie można mówić Grecja/Imperium Greckie?
Czy nazwa Tajpej jest odmienna?
Po konsultacji z dr. hab. Józefem Kufflem z Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ na pierwszą kwestię można odpowiedzieć tak: jak wiadomo, nazwa Cesarstwo Bizantyjskie (albo Bizantyńskie) pochodzi od nazwy miasta Bizancjum, na którego miejscu powstała stolica Konstantynopol (potem nazwa miasta stała się określeniem oznaczającym ‘całe imperium’). Wśród jego mieszkańców – Bizantyjczyków (Bizantyńczyków) – dominowali Grecy i posługiwali się językiem greckim (tzw. greką bizantyńską), sami zaś nazywali siebie Rzymianami (ros. ромеи), a swoje imperium Cesarstwem Rzymskim (ros. Римская империя). Później w nauce zaczęto rozróżniać nazwy Cesarstwo Wschodniorzymskie i Cesarstwo Zachodniorzymskie. W okresie bizantyńskim (325–1453) rzeczywiście funkcjonowało na zachodzie określenie Imperium Greckie, a na Rusi Cesarstwo (Carstw) Greckie (ros. Греческое цaрство), którego stolicę Konstantynopol Ruś nazywała Carogrodem (ros. Царьград). Często jednak, aby nie było niedomowień, tzn. żeby nie pomylić Imperium Greckiego ze starożytnym imperium greckim, dookreślano całą nazwę przymiotnikiem chrześcijańskie: Chrześcijańskie Imperium Greckie (ros. Греческая христианская империя).
Co się tyczy nazwy Tajpej (stolica Tajwanu), to kończy się ona na spółgłoskę i całe słowo artykułuje oksytonicznie [Tajpej]. Może właśnie dlatego Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN (Warszawa 2004) pod redakcją Andrzeja Markowskiego traktuje ową nazwę jako nieodmienne neutrum (to Tajpej, s. 1162)? Jednak w Słowniku nazw własnych PWN Jana Grzeni (Warszawa 2002, s. 346) natrafiamy na informację: Tajpej D. Ms. -ju (a ndm), a zatem autor dopuszcza drugą rodzajowość (męską) tej nazwy i jej odmianę. W myśl tego zwroty jadę do Tajpeju, byłem w Tajpeju czy w czasie urlopu zachwyciłem się Tajpejem byłyby dopuszczalne…
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
  1. 3.06.2016
    Tryzmamy się zasady (wskazanej na stronie otwierającej poradnię), że jeśli wiadomość od korespondenta zawiera kilka pytań, to odpowiadamy tylko na jedno z nich. Dr Maciej Malinowski uczynił dla Pana wyjątek i odpowiedział na dwa z kilku zadanych przez Pana pytań.
    Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego