Cudzysłów

Cudzysłów
25.12.2016
25.12.2016
Szanowni Państwo,
chciałem zapytać o poprawność użycia cudzysłowu w następujących przykładach:
  1. Ktoś trafił „szóstkę” w Totolotku.
  2. Na przedmiot można się zarejestrować w systemie „kto pierwszy, ten lepszy”
  3. .


W 1. cudzysłów ma, zdaje się, sygnalizować, że nie chodzi o kulę nr 6, tylko trafne wytypowanie 6 liczb wylosowanych przez maszynę, w 2. zaś chodzi chyba o potoczność sformułowania.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik
W obu przykładach cudzysłów ma sygnalizować odrębność stylistyczną ujętych weń słów (wyrażeń) od pozostałych elementów tekstu. W drugim zdaniu dodatkowo wskazuje na to, że posłużyliśmy się nazwą (a więc jest sygnałem przytoczenia).
W zdaniu Ktoś trafił „szóstkę” w totolotku (słowo totolotek piszemy małą literą, gdyż nie jest to nazwa własna, lecz nazwa rodzaju gry) cudzysłów nie jest konieczny, a jeśli zdanie to jest częścią wypowiedzi potocznej, to jest on wręcz niepożądany. Szóstka bowiem to określenie potoczne (jego oficjalnym odpowiednikiem jest zapewne sześć trafnych skreśleń) – cudzysłów byłby tu potrzebny tylko wówczas, gdyby zachodziła duża dysharmonia stylistyczna.
W drugim zdaniu cudzysłów jest konieczny, gdyż wskazuje na to, że mamy do czynienia z nazwą – wyrażenie system „kto pierwszy, ten lepszy” znaczy: ‘system nazwany (potocznie): kto pierwszy, ten lepszy’.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego