Czy odmieniać nazwiska?

Czy odmieniać nazwiska?
22.05.2003
22.05.2003
Złości mnie maniera nieodmieniania nazwisk. Dziecko przyniosło ze szkoły pięknie wypisany dyplom. Cóz z tego, skoro wstyd mi go pokazać. Na dyplomie bowiem imię jest odmienione, nazwisko zaś nie. Całość sprawia wrażenie co najmniej dziwne. Nikt nie zadał sobie trudu opracowania tekstu, by nazwisko występowało w mianowniku. Nieśmiała uwaga rzucona w towarzyskiej rozmowie wywołałą burzę. Podobno niepotrzebie się czepiam drobiazgów, skoro nawet w sądzie protokoły zawierają takie konstrukcje i nikomu to nie przeszkadza. Mnie przeszkadza! Na dowód, że nie mam racji, pokazano mi taki dokument. Rzeczywiście, było napisane (używam fikcyjnych nazwisk): „Wyrok przeciwko Mateuszowi Józefowi Młotek w sprawie Karola Zenona Wilusz”. Pokusiłam się nawet o uwagę, że nie podpisałabym takiego sądowego dokumentu, bo nazwisko nieodmienione uznałabym za obce. Śmiech rozmówców mnie ogłuszył. Podobno z sądem się nie dyskutuje. Uważam, że mam rację. Proszę o poradę, jak postąpić w sytuacji, gdy urzędowo ktoś przekręca moje nazwisko i czyni to w majestacie prawa.
Szanowna Pani!
Przyjemnie byłoby sądzić, że instytucje, które nie próbują odmieniać nazwisk budzących jakiekolwiek wątpliwości (bo jednak nazwiska pana Nowaka czy pana Kwiatkowskiego odmieniają), czynią tak z delikatności i z obawy, by odmianą nie urazić nosiciela nazwiska. Niestety bardziej prawdopodobne jest, że wynika to z wygodnictwa i nieuctwa, a w najlepszym razie z dogmatyzmu urzędniczego. Sam, choć z oporami, na czeku, nad kreską, pod którą znajduje się słowo komu, piszę Jerzy Bralczyk zamiast, jak chciałbym, Jerzemu Bralczykowi. Boję się, że bank mi nie wypłaci pieniędzy.
Jednakże na dokumentach, w szczególności na dyplomach i innych pismach o funkcji honorującej, na których nasze (i inne) nazwiska mają się ze względów gramatycznych pojawiać w przypadku zależnym, odmiana jet konieczna! Niewiele mamy nazwisk mężczyzn, które brzmią tak samo w każdym przypadku gramatycznym, ogromna większość to nazwiska poddające sie odmianie. Życzę dalszej stanowczości i nieulegania presjom wyśmiewających.
Pozdrawiam serdecznie
Jerzy Bralczyk, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego