Jakby
w książce J. Bralczyka, A. Markowskiego i J. Miodka Trzy po 33 znalazłem fragment Znów mamy więc do czynienia z tą – JAKBY (podkr. P.S.) powiedział profesor Miodek – cudowną właściwością polszczyzny […] (felieton o wyrazie obczaić, s. 102).
Czy na pewno tak?
Z poważaniem
P.S.
15.01.2017
15.01.2017
Szanowna Poradnio,w książce J. Bralczyka, A. Markowskiego i J. Miodka Trzy po 33 znalazłem fragment Znów mamy więc do czynienia z tą – JAKBY (podkr. P.S.) powiedział profesor Miodek – cudowną właściwością polszczyzny […] (felieton o wyrazie obczaić, s. 102).
Czy na pewno tak?
Z poważaniem
P.S.
Jakby jest tu użyte poprawnie – zdanie jakby powiedział profesor Miodek znaczy ‘jak powiedziałby profesor Miodek’.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
-
15.01.2017Szanowna Pani Profesor,
ośmielam się zauważyć, że udzielona odpowiedź nie jest jednak właściwa. Przytoczone zdanie (wtrącenie) istotnie powinno mieć postać: jak by powiedział profesor Miodek. Jest to, niestety, bardzo rozpowszechniony błąd, wynikający zapewne z tego, że w innych konstrukcjach składniowych właściwa jest rzeczywiście pisownia łączna:
Jakby (= jeśliby, gdyby) to powiedział, posłuchano by go.
Zachowywali się, jakby (= jak gdyby) to powiedział. (choć tak naprawdę wcale tego nie powiedział)
W obu powyższych zdaniach występuje spójnikowy zrost jakby. Tymczasem przytoczony cytat zawiera zbieg zaimka jak z cząstką by, które to połączenie – tak jak w przypadku wszystkich zaimków – pisze się rozłącznie:
Jak (= w jaki sposób) by powiedział profesor Miodek…
Ową zaimkowość wyrazu jak dobrze widać w zestawieniu z innymi zaimkami:
Powiedzmy o tym wtedy, kiedy by to powiedział profesor Miodek.
Powiedzmy o tym tam, gdzie by to powiedział profesor Miodek.
Powiedzmy o tym tak, jak by to powiedział profesor Miodek.
Jak by pisane rozłącznie Wielki słownik ortograficzny PWN ilustruje następującymi przykładami: Jak by to napisać? Tak, jak by chciał. Jak by nie patrzeć, wychodzi na to samo. Jak by nie było, odwaliłeś kawał dobrej roboty.
Z poważaniem
Michał Gniazdowski -
15.01.2017Oczywiście, ma Pan rację. Biję się w piersi – mea culpa. Na swoje usprawiedliwienie mam to, że skupiłam się na znaczeniu słowa jakby – uznałam, że czytelnik ma wątpliwości, czy wyraz ten nie został użyty jako „natręt” językowy; dlatego zresztą zaklasyfikowałam je do kategorii „słownictwo”.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski