Lśniąco biały versus lśniącobiały

Lśniąco biały versus lśniącobiały
2.11.2016
2.11.2016
Szanowni Państwo,
zastanawia mnie pisownia wyrażenia lśniąco+biały. Czy dobrze mi się wydaje, że napiszemy Masz takie lśniąco białe zęby, mając na myśli pewien doraźny rodzaj bieli, natomiast zapis lśniącobiały będzie w całości definiował kolor: lśniącą odmianę bieli? Czasem nie jest łatwo stwierdzić, czy mamy do czynienia z przysłówkiem określającym przymiotnik, czy ze złożonym przymiotnikiem.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Słowniki ortograficzne zawierają zasadniczo dwie – odnoszące się do przywołanego w pytaniu zagadnienia – reguły. Zasada oznaczona numerem [134] mówi, iż wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia. W konsekwencji stanowią odrębne wyrazy ortograficzne. Stąd też słowniki zalecają zasadniczo pisownię rozdzielną: lśniąco biały. Zasada [134] dopuszcza wszakże wyjątki, które opisane są w regule [136], mówiącej, iż przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej to znaczenie, pisze się łącznie. Zasadę tę zilustrowano następującymi przykładami odnoszącymi się do określeń kolorów, w których kolor zasadniczy określany jest przez człon drugi w kolejności: bladoróżowy (‘różowy o bladym odcieniu’), ciemnozielony (‘zielony o ciemnym odcieniu’), jasnoniebieski (‘niebieski o jasnym odcieniu’), perłowoszary (‘szary z odcieniem perłowym’). Lista ta jest oczywiście listą otwartą. Łączna pisownia przymiotnika lśniącobiały – w znaczeniu ‘biały o lśniącym odcieniu’ – nie jest zatem wykluczona.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego