Mimimaksowy

Mimimaksowy
17.10.2016
17.10.2016
W matematyce rozważa się zagadnienia minimaksowe, czyli w dużym uproszczeniu takie, w których maksymalizacja jednej zmiennej wiąże się z minimalizacją drugiej. Czy dobrze mi się wydaje, że wobec tego pisownia mini-maksowy byłaby bardziej zgodna z zasadami ortografii? Przy ograniczeniach formularza pytaniowego trudno to bliżej wyjaśnić, ale znane mi przykłady wskazują, że pod tym terminem kryje się pewna symetria, a więc równorzędność problemu maksymalizowania i minimalizowania.

Czytelnik
Internauta chciałby zapisywać słowo minimaksowy z łącznikiem między członami (jako mini-maksowy, czyli ‘i minimalny, i maksymalny’), tzn. podciągnąć jego ortografię pod pisownię przymiotników złożonych o członach równorzędnych znaczeniowo typu słodko-gorzki, biało-czerwony, polsko-angielski. Muszę przyznać, że w takim rozumowaniu jest sporo racji. Odrzucając jednak taką ewentualność, stawiam odważną tezę: „A może w omawianym adiectivum równorzędność członów została jednak oddana, tylko że w nieco zawoalowanej formie?”.
Przeanalizujmy to wspólnie (zastrzegam się, że to jedynie moja hipoteza…).
Skrótem słowa minimum jest min. (z kropką), a skrótem słowa maksimum (maximum) – maks. (z kropką), max. (z kropką) – vide Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2016, s. 651 i s. 687). Wyrazy mini i maksi (maxi) to leksemy samodzielne, nieodmienne (ibidem).
Gdyby więc rygorystycznie podejść do sprawy, to skrót złożenia rzeczownikowego o członach współrzędnych minimum-maksimum (a. minimum-maximum) powinien przybrać postać graficzną z łącznikiem min.-maks. (lub min.-max.), a nie: minimaks. (minimax.). Czyż nie? (zwróćmy jeszcze uwagę na kropkę po maks, max).
Niewykluczone jednak, że w przeszłości człony złożenia połączono inaczej – zamiast łącznika (-) dano między nie spójnik i będący w złożeniach jego (dywizu) ekwiwalentem. W ten sposób mogła powstać i z czasem się upowszechnić forma minimaks (już bez kropek, min- + interfiks -i + -maks) i jej wariant minimax (min- + interfiks -i + -max; por. np. nazwę programu muzycznego w radiowej „Trójce” Minimax), dająca się płynniej niż [minmaks] wymówić. Od niej z kolei utworzono derywat przymiotnikowy minimaksowy (może też przysłówek minimaksowo).
A zatem w rzeczywistości w omawianym przymiotniku (i rzeczowniku, przysłówku) chodzi o równorzędność semantyczną minimalizacji i maksymalizacji, tyle że ukrytą (spójnik i zamiast łącznika). Pisownia mini-maksowy, o której wspomina internauta, byłaby więc gramatycznie redundantna…
Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego (Warszawa 2016, s. 687) odnotowuje wyłącznie słowo minimaksow (mat.), np. twierdzenie minimaksowe>, a z szybkiej kwerendy internetowej wynika, że pisze się także kryterium minimaksowe (Savage’a), algorytm minimaksowy, minimaksowe programowanie celowe, metoda minimaksowa czy strategia minimaksowa.
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego