Na pohybel
moje pytanie dotyczy wyrażenia na pohybel. Ze zgrozą zauważam, że jest ono coraz częściej używane w wypowiedziach internetowych. Sądziłam (i nie tylko ja, pytałam wielu osób), że należy je rozumieć jako wezwanie do użycia przemocy (powieszenia) i jako takie zgłaszałam administratorom rozmaitych stron. Zdziwiłam się bardzo, gdy w definicji słownikowej znalazłam informację, że na pohybel należy rozumieć jedynie jako ogólne ‘na zgubę, na nieszczęście’. Czy rzeczywiście?
22.01.2017
22.01.2017
Szanowni Państwo,moje pytanie dotyczy wyrażenia na pohybel. Ze zgrozą zauważam, że jest ono coraz częściej używane w wypowiedziach internetowych. Sądziłam (i nie tylko ja, pytałam wielu osób), że należy je rozumieć jako wezwanie do użycia przemocy (powieszenia) i jako takie zgłaszałam administratorom rozmaitych stron. Zdziwiłam się bardzo, gdy w definicji słownikowej znalazłam informację, że na pohybel należy rozumieć jedynie jako ogólne ‘na zgubę, na nieszczęście’. Czy rzeczywiście?
Frazeologizmu na pohybel używa się współcześnie jako złorzeczenia – mówi się wówczas na pohybel losowi, na pohybel naszym wrogom itd. Nie jest to dosłowne życzenie komuś śmierci, lecz po prostu wyraz negatywnych emocji (podobnie, gdy mówimy A niech go szlag trafi!, na ogół nie chcemy, by „bohater” tego zdania został rażony piorunem).
Oczywiście, gdyby interpretować to wyrażenie dosłownie, należałoby je rozumieć jako wezwanie do zaprowadzenia kogoś na szubienicę – pohybel to dawna (zapożyczona z języka ukraińskiego) nazwa szubienicy. W czasach, gdy i słowo to, i oznaczany przez nie przedmiot, były (chciałoby się powiedzieć: żywe, ale w tym kontekście to jednak jest niestosowne) w użyciu, wyrażenie Na poybel (z nim)! oznaczało właśnie ‘na szubienicę (z nim)’.
Oczywiście, gdyby interpretować to wyrażenie dosłownie, należałoby je rozumieć jako wezwanie do zaprowadzenia kogoś na szubienicę – pohybel to dawna (zapożyczona z języka ukraińskiego) nazwa szubienicy. W czasach, gdy i słowo to, i oznaczany przez nie przedmiot, były (chciałoby się powiedzieć: żywe, ale w tym kontekście to jednak jest niestosowne) w użyciu, wyrażenie Na poybel (z nim)! oznaczało właśnie ‘na szubienicę (z nim)’.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
