Sędzia Komisarz

Sędzia Komisarz
28.09.2016
28.09.2016
Szanowni Państwo,
szukałem w różnych źródłach, ale nie znalazłem odpowiedzi, zwracam się więc do ekspertów w tej dziedzinie. Czy w rzeczownikach dwuczłonowych pisanych z łącznikiem, chcąc zapisać je wielką literą ze względów grzecznościowych, wielką literą piszemy tylko pierwszy człon czy obydwa? Przykładowo, czy adresując pismo do sędziego-komisarza (taka pisownia występuje w ustawie), chcąc zapisać je z wielkiej litery piszemy Sędzia-komisarz czy Sędzia-Komisarz?

Dziękuję za odpowiedź.
Zacznijmy od kwestii poprawności ortograficznej przywołanego rzeczownika dwuczłonowego… Trudno uznać za zasadny zapis sędzia-komisarz, czyli z łącznikiem, mimo że pojawia się on kilkakrotnie w różnych formach przypadków zależnych (sic!) w Obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2015 r. (DzU 2015 poz. 233) w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Niewątpliwie chodzi o zestawienie rzeczownikowe nierównorzędne znaczeniowo, w którym człon drugi (komisarz) określa bliżej człon pierwszy, podstawowy (sędzia). Sędzia komisarz to takie samo wyrażenie, jak np. filmowiec dokumentalista, poseł sprawozdawca, artysta grafik czy człowiek encyklopedia itp. (Wielki słownik ortograficzny PWN, red. E. Polański, Warszawa 2016, s. 63).
Nie mówimy tutaj o (teoretycznie) drugim znaczeniu tego leksemu (‘ktoś jest i sędzią w sądzie, i zarazem komisarzem na policji’, tzn. pracuje na dwóch etatach). Wówczas rzeczywiście pisałoby się sędzia-komisarz (vide odpowiedź prof. M. Bańki; dostęp 25.09.2016).
Przypomnijmy, że sędzia komisarz jest jednoosobowym organem postępowania upadłościowego wyznaczonym przez sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości, kierującym tokiem całego postępowania upadłościowego i sprawującym nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy.
Na szczęście spotyka się poprawną pisownię sędzia komisarz (bez dywizu): Nadzór nad prawidłowym wykonywaniem zarządu przez Syndyka sprawuje ustanowiony przez Sąd Sędzia Komisarz..
Wielkie litery są dopuszczalne, ponieważ chodzi o ‘organ jednoosobowy’.
Adresując pismo do sędziego komisarza (czyli używając tego wyrazu w funkcji adresatywnej) trzeba obowiązkowo zapisać obydwa człony wielką literą, np. Szanowny Pan Sędzia Komisarz prof. dr hab. Jan Nowak.
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego