Setnie

Setnie
22.01.2017
22.01.2017
Szanowni Państwo,
chciałem spytać o etymologię słowa setnie. Czy to dawniejsza forma świetnie?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Setnie to przysłówek utworzony od przymiotnika setny, a ten, jak wiadomo, pochodzi od liczebnika sto.
Dziś oznacza on tyle co ‘znakomicie, świetnie’ i łączony jest głównie z czasownikiem bawić się (Setnie się bawił). Znaczenie to nawiązuje do analogicznego znaczenia przymiotnika setny ‘wspaniały, świetny’, łączonego także z nazwami odnoszącymi się do zabawy (setny dowcip, setna zabawa).
Motywacja przenośnego znaczenia przymiotnika (a w konsekwencji też i przysłówka) jest jasna: sto to dużo (i dosłownie: Działo się to sto lat temu, i w przenośni: Sto lat się nie widzieliśmy!), a zatem setnie to także dużo. Tak właśnie, za pomocą synonimów: dużo, wiele, moc kogo, czego, bardzo, wielce, mocno, szczerze, okropnie, nadzwyczaj, porządnie, co się zowie, niezmiernie, tęgo, dobrze, dzielnie, potężnie, doskonale, wybornie wyjaśnia znaczenie przysłówka setnie tzw. słownik warszawski (pochodzący – nomen omen – sprzed stu lat), a ilustruje je przykładami: Z nim gadać nie może, choćby setnie rada, Kocha cię twój braciszek, bo cię setnie złupił, Setniem wdzięczen waszmości za łaskawe chęci, Cybula się tam setnie udawała.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego