Rzeczownik sprawiedliwość został utworzony od przymiotnika sprawiedliwy, który jest zapożyczeniem czeskim, przybyłym do polszczyzny w XV wieku. Początkowo sprawiedliwy znaczył ‘uczciwy, prawy’, ‘zgodny z przepisami prawa’, ‘bezstronny’ oraz ‘oczyszczony z zarzutów, usprawiedliwiony, niewinny’ (podaję za: W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005, s. 572).
W językach słowiańskich prawo było utożsamiane ze sprawiedliwością. Oba te wyrazy miały ścisły związek etymologiczny z prawdą, która przez pewien czas także była rozumiana jako ‘sprawiedliwość’.
Co ciekawe, przymiotnik prawy (z którego prawo powstało) początkowo znaczył to, co dziś znaczy prosty (‘skierowany do przodu’) – ze znaczenia ‘prosty’ rozwinęło się kolejne: ‘właściwy, taki, jak należy’, z którego z kolei wytworzyło się współczesne ‘uczciwy, szlachetny’. To pierwotne, przestrzenne znaczenie jeszcze prasłowiańskiego przymiotnika pravъ stało się początkiem znaczeń ‘sprawiedliwy’ i ‘prawdziwy’ – prosty kształt był bowiem uważany za najwłaściwszą formę, przez co stał się punktem odniesienia aksjologicznego. Inaczej mówiąc – z tym, co proste, zaczęto utożsamiać wszystko, co właściwe. Dlatego wyraz, który miał znaczenie ‘prosty’ (prawy), i ten, który znaczył ‘uczciwy’ (sprawiedliwy) należą do tej samej rodziny.
Wszystkie informacje czerpałam ze znakomitej rozprawy doktorskiej Anny Mróz pt. „Sprawić się prawem i lewem – historyczne i językowe meandry prawa” napisanej pod kierunkiem prof. R. Pawelca, obronionej w Instytucie Języka Polskiego UW w 2014 r.