Tyleż, ile – czy: tyleż, co

Tyleż, ile – czy: tyleż, co
31.05.2016
31.05.2016
Szanowni Państwo,
słowniki poprawnej polszczyzny wyraźnie mówią, że poprawna jest wyłącznie konstrukcja nie tyle…, ile…, natomiast nie tyle…, co… jest błędna. Czy dobrze rozumiem, że chodzi jedynie o formy przeczące i w związku z tym konstrukcja tyleż…, co… w zdaniach twierdzących jest poprawna i nie wymaga zmiany na tyleż…, ile…?

Z poważaniem
Gabriela Niemiec
Rzeczywiście można powiedzieć, że wyrażenie tyleż…, co… jest poprawne. Tak by wynikało np. z informacji podawanych przez Inny słownik języka polskiego: „Za pomocą wyrażenia tyleż…, co… łączymy dwa wyrażenia, aby podkreślić, że oba w jednakowym stopniu odpowiadają prawdzie. Sensacyjna fabuła służy tyleż rozrywce, co refleksji… Jego wysiłek był tyleż ogromny, co daremny”. Podobne informacje znajdziemy w innych opracowaniach leksykograficznych – słownikach języka polskiego, interpunkcyjnych itd. Poprawności tego wyrażenia nie wiązałabym jednak z brakiem negacji obecnej w konstrukcji nie tyle…, ile… – są to dwie różne jednostki języka, formalnie podobne, lecz przekazujące odmienne treści.
Zwróćmy uwagę, że mamy także konstrukcje: o tyleż…, ile… (np. Jabłek było o tyleż mniej, ile zjadły dzieci), tyleż…, że… (np. Tyleż się napracowała, że nie miała już na nic siły), tyle…, co… (np. Wypracował w ciągu miesiąca tyle nadgodzin, co inni w ciągu pół roku), tyle…, ile… (np. Kup tyle sera, ile potrzebujesz) itd. Czasami tego typu konstrukcje można nazwać wyrażeniami sfrazeologizowanymi, czasami – spójnikami skorelowanymi, czasami jeszcze inaczej. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że stanowią one odrębne byty językowe, formalnie bliskie, lecz znaczeniowo odrębne. O tym, czy są poprawne albo uzasadnione, nie decyduje ich wzajemne podobieństwo bądź jego brak, tylko – każdorazowo – zasadność funkcjonalna i osadzenie uzualne.
Agata Hącia
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego