Z broną w lesie

Z broną w lesie

18.11.2015
18.11.2015

W rozmowie z osobą z Białostocczyzny padł frazeologizm jak z broną w lesie. Zastanawiam się, co oznacza, skąd pochodzi i czy ma charakter regionalny, czy może po prostu nie miałem dotąd okazji go usłyszeć.

Z wyrazami szacunku

Czytelnik

Z obrazowymi porównaniami miewamy często taki kłopot, że nie jesteśmy w stanie ujrzeć tego obrazu, dla kogoś może oczywistego. Taki też jest w przypadku jak z broną w lesie. Bez czasownika nie umiem sobie wyobrazić, czy ktoś na przykład wszedł w (gęsty) las z broną ciągniętą przez konia, więc bardzo się trudzi, a brona zahacza o drzewa i korzenie. Może on sam taszczy bronę, niczym drzwi do lasu (staropolskie słowo brona oznaczało bramę), więc może robi coś absurdalnego.

Może to potwierdzać jedyny internetowy cytat, jaki odnalazłem:

Kiedyś nieomal w środku starego lasu znalazłem ząb od brony. Stare ludowe przysłowie mówi: wybrać się jak z broną do lasu. A jednak :) :) Pozdrawiam Mrand [https://odkrywca.pl/, 18.04.2004]

Nieracjonalność wybierania się z broną do lasu polegałaby na tym, że proces zamieniania lasu w pole, które można zabronować, jest długi – najpierw karczowanie, wywożenie pni, orka, a bronowanie jako zwieńczenie mozołu.

Zbiory przysłów notują porównanie idzie mu to jak z bronami w lesie ze Śląska Cieszyńskiego i z Kaszub, a Słownik gwar polskich PAN ukuł do tych przykładów definicję „idzie komu opornie, ciężko, z trudem, jak po grudzie”.

Pańskie pytanie zatem poszerza geografię frazeologizmu, który wstępnie gotów jestem uznać za archaiczny i ponadregionalny. Pozostałych Czytelników zachęcam do zapytania w swoich środowiskach. Wspólnie pogłębimy naszą wiedzę o polszczyźnie.

Artur Czesak, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego