Ziemia Lubuska
Bardzo proszę o pomoc.
Przepraszam, ostatnio co chwila zwracam się o pomoc i być może strasznie zabieram czas; to dlatego, że dopiero niedawno „odkryłam” istnienie takiej poradni i pozbywam się wszystkich nagromadzonych wątpliwości, których dotychczas nie było sposobu rozwiać.
Pozdrowienia.
17.09.2002
17.09.2002
W Nowym słowniku ortograficznym PWN (1997) pod hasłem ziemia wśród przykładów umieszczono: ziemia lubuska (małymi literami). Słownik poprawnej polszczyzny PWN (1997) pod tymże hasłem podaje przykłady: ziemia krakowska itp., ale: Ziemia Lubuska. Na naszym terenie jest to sprawa dość ważna, bo brak zgody co do pisowni prowadzi do tego, że piszemy raz tak, raz tak. Nie jest pewne, czy chodzi tu o nazwę historyczną (historyczny gród Lubusz leży w Niemczech i tamże ewentualna Ziemia Lubuska), czy administracyjną, oznaczającą teren województwa zielonogórskiego, a obecnie lubuskiego (od początku swego istnienia granice tego województwa zmieniały się wielokrotnie). Niektórzy próbują uniknąć tego problemu, używając nazwy „środkowe / Środkowe Nadodrze”, ale i ta nazwa jest nieostra, a przy tym natychmiast znowu jest problem z pisownią. Bardzo proszę o pomoc.
Przepraszam, ostatnio co chwila zwracam się o pomoc i być może strasznie zabieram czas; to dlatego, że dopiero niedawno „odkryłam” istnienie takiej poradni i pozbywam się wszystkich nagromadzonych wątpliwości, których dotychczas nie było sposobu rozwiać.
Pozdrowienia.
Rozwiązanie tego problemu ortograficznego jest uzależnione od rozstrzygnięcia problemu historycznego. Wiadomo bowiem, iż nazwy współczesnych i historycznych okręgów administracyjnych zapisujemy małymi literami (zob. Nowy słownik ortograficzny PWN, reguła [128]), np. ziemia krakowska, województwo małopolskie. Inaczej postępujemy, rzecz wiadoma, zapisując nazwy własne państw, regionów, prowincji, np. Krakowskie, Małopolska.
Encyklopedie określają ten region na ogół słowami „kraina historyczna” lub podobnie, co uzasadnia pisownię małymi literami, którą zresztą od dawna zalecał Słownik ortograficzny języka polskiego pod red. M. Szymczaka – poprzednik Nowego słownika ortograficznego PWN. Prawda jednak, że niektóre źródła podają objaśnienie „historyczna dzielnica Polski”, co zrównywałoby ziemię lubuską np. z Małopolską (przynajmniej w zakresie ortografii). Taka definicja znajduje się w sześciotomowej encyklopedii PWN, mimo to interesującą nas nazwę zapisuje się tam małymi literami. Słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. W. Doroszewskiego (wydany po raz pierwszy w r. 1973, nie w 1997, jak mogłoby wynikać z pytania) podaje na s. 1013: „Ziemia krakowska, ziemia wieluńska, ziemia kielecka (ale: Ziemia Lubuska, Ziemia Proszowska «geograficzno-historyczne nazwy krain Polski»)”. Rozstrzygnięcie to nie wydaje się uzasadnione, skoro wyrażenia zapisane małymi literami również są takimi nazwami, a ziemia proszowska stanowi część ziemi krakowskiej.
Przymiotnik lubuski występuje w kilku nazwach własnych, są to: Puszcza Lubuska, Pojezierze Lubuskie oraz Lubuski Przełom Odry. Ostatnia z tych nazw jest nazwą regionu.
—Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
PS. W Korpusie Języka Polskiego PWN Ziemia Lubuska przeważa nad ziemią lubuską w stosunku 5:2.
Encyklopedie określają ten region na ogół słowami „kraina historyczna” lub podobnie, co uzasadnia pisownię małymi literami, którą zresztą od dawna zalecał Słownik ortograficzny języka polskiego pod red. M. Szymczaka – poprzednik Nowego słownika ortograficznego PWN. Prawda jednak, że niektóre źródła podają objaśnienie „historyczna dzielnica Polski”, co zrównywałoby ziemię lubuską np. z Małopolską (przynajmniej w zakresie ortografii). Taka definicja znajduje się w sześciotomowej encyklopedii PWN, mimo to interesującą nas nazwę zapisuje się tam małymi literami. Słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. W. Doroszewskiego (wydany po raz pierwszy w r. 1973, nie w 1997, jak mogłoby wynikać z pytania) podaje na s. 1013: „Ziemia krakowska, ziemia wieluńska, ziemia kielecka (ale: Ziemia Lubuska, Ziemia Proszowska «geograficzno-historyczne nazwy krain Polski»)”. Rozstrzygnięcie to nie wydaje się uzasadnione, skoro wyrażenia zapisane małymi literami również są takimi nazwami, a ziemia proszowska stanowi część ziemi krakowskiej.
Przymiotnik lubuski występuje w kilku nazwach własnych, są to: Puszcza Lubuska, Pojezierze Lubuskie oraz Lubuski Przełom Odry. Ostatnia z tych nazw jest nazwą regionu.
—Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
PS. W Korpusie Języka Polskiego PWN Ziemia Lubuska przeważa nad ziemią lubuską w stosunku 5:2.
Red.
