adwokat i advocat

adwokat i advocat
18.04.2012
18.04.2012
Szanowni Państwo,
mam wątpliwość dotyczącą poprawnej deklinacji słowa advocat lub adwokat (tj. likier na bazie jajek i alkoholu). Byłbym zatem zobowiązany za informację, która wersja poniższego sformułowania jest poprawna:
– tort o smaku advocatu,
– tort o smaku adwokatu,
– tort o smaku advocata,
– tort o smaku adwokata,
– tort o smaku advocatowym,
– tort o smaku adwokatowym?

Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Grzegorz Sobociński
Adwokat – tak pisany w słowniku ortograficznym PWN – ma w dopełniaczu oboczne formy adwokatu i adwokata, ale w bierniku wymieniony słownik podaje tylko formę adwokat. Jest to zastanawiające o tyle, że nazwy alkoholi i ich porcji rodzaju męskiego mają zwykle biernik na -a, np. „Wypij szampana (rieslinga, sznapsa, kielicha)”. Być może redakcja obawiała się pomylenia adwokata – napoju z adwokatem – osobą. W większości przypadków obu liczb rzeczowniki te nie różnią się jednak formami, więc nawet gdyby groźba pomyłki nie była czysto teoretyczna (a myślę, że taka jest), to i tak nie dałoby się jej uniknąć.
Jeśli Pan ma cierpliwość, to proszę przejrzeć Narodowy Korpus Języka Polskiego pod kątem form adwokat i adwokata, aby się zorientować, która z nich częściej pojawia się w bierniku, gdy mowa o alkoholu. Korpus nie pozwala na automatyczną selekcję form w określonym znaczeniu, więc praca ręczna jest spora.
Można za to łatwo zyskać orientację w rozkładzie form obocznej formy advocat: przykładów nie jest wiele, ale jedyny poświadczony biernik to advocata (nalać, wymieszać itp.). Nawiasem mówiąc, jeśliby chcieć naprawdę uniknąć pomieszania znaczeń, to należałoby stosować formę advocat (w słowniku nieobecną) w odniesieniu do napoju, a adwokat w stosunku do osoby.
Odnosząc się zaś konkretnie do pytania, można powiedzieć na koniec, że w normie skodyfikowanej (słownikowej) mieści się przykład drugi i czwarty, a w normie uzualnej mieści się również pierwszy i trzeci. Piątego przykładu nie polecam w tekście powieści ani np. w korespondencji prywatnej, gdyż wyrazy pochodne mają tendencję do szybszej adaptacji niż ich zapożyczone podstawy słowotwórcze, a ponadto beletrystyka i język potoczny unikają nadmiaru słów wyraźnie obcych. Za to w cukierni forma advocatowy będzie zapewne dobrze postrzegana – jako wytworniejsza, prestiżowa, może nawet świadcząca o wyższej kompetencji cukiernika. Szósty przykład zawsze można zastosować, jest bezpieczny.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego