adwokat i advocat
mam wątpliwość dotyczącą poprawnej deklinacji słowa advocat lub adwokat (tj. likier na bazie jajek i alkoholu). Byłbym zatem zobowiązany za informację, która wersja poniższego sformułowania jest poprawna:
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Grzegorz Sobociński
18.04.2012
18.04.2012
Szanowni Państwo, mam wątpliwość dotyczącą poprawnej deklinacji słowa advocat lub adwokat (tj. likier na bazie jajek i alkoholu). Byłbym zatem zobowiązany za informację, która wersja poniższego sformułowania jest poprawna:
– tort o smaku advocatu,
– tort o smaku adwokatu,
– tort o smaku advocata,
– tort o smaku adwokata,
– tort o smaku advocatowym,
– tort o smaku adwokatowym?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Grzegorz Sobociński
Adwokat – tak pisany w słowniku ortograficznym PWN – ma w dopełniaczu oboczne formy adwokatu i adwokata, ale w bierniku wymieniony słownik podaje tylko formę adwokat. Jest to zastanawiające o tyle, że nazwy alkoholi i ich porcji rodzaju męskiego mają zwykle biernik na -a, np. „Wypij szampana (rieslinga, sznapsa, kielicha)”. Być może redakcja obawiała się pomylenia adwokata – napoju z adwokatem – osobą. W większości przypadków obu liczb rzeczowniki te nie różnią się jednak formami, więc nawet gdyby groźba pomyłki nie była czysto teoretyczna (a myślę, że taka jest), to i tak nie dałoby się jej uniknąć.
Jeśli Pan ma cierpliwość, to proszę przejrzeć Narodowy Korpus Języka Polskiego pod kątem form adwokat i adwokata, aby się zorientować, która z nich częściej pojawia się w bierniku, gdy mowa o alkoholu. Korpus nie pozwala na automatyczną selekcję form w określonym znaczeniu, więc praca ręczna jest spora.
Można za to łatwo zyskać orientację w rozkładzie form obocznej formy advocat: przykładów nie jest wiele, ale jedyny poświadczony biernik to advocata (nalać, wymieszać itp.). Nawiasem mówiąc, jeśliby chcieć naprawdę uniknąć pomieszania znaczeń, to należałoby stosować formę advocat (w słowniku nieobecną) w odniesieniu do napoju, a adwokat w stosunku do osoby.
Odnosząc się zaś konkretnie do pytania, można powiedzieć na koniec, że w normie skodyfikowanej (słownikowej) mieści się przykład drugi i czwarty, a w normie uzualnej mieści się również pierwszy i trzeci. Piątego przykładu nie polecam w tekście powieści ani np. w korespondencji prywatnej, gdyż wyrazy pochodne mają tendencję do szybszej adaptacji niż ich zapożyczone podstawy słowotwórcze, a ponadto beletrystyka i język potoczny unikają nadmiaru słów wyraźnie obcych. Za to w cukierni forma advocatowy będzie zapewne dobrze postrzegana – jako wytworniejsza, prestiżowa, może nawet świadcząca o wyższej kompetencji cukiernika. Szósty przykład zawsze można zastosować, jest bezpieczny.
Jeśli Pan ma cierpliwość, to proszę przejrzeć Narodowy Korpus Języka Polskiego pod kątem form adwokat i adwokata, aby się zorientować, która z nich częściej pojawia się w bierniku, gdy mowa o alkoholu. Korpus nie pozwala na automatyczną selekcję form w określonym znaczeniu, więc praca ręczna jest spora.
Można za to łatwo zyskać orientację w rozkładzie form obocznej formy advocat: przykładów nie jest wiele, ale jedyny poświadczony biernik to advocata (nalać, wymieszać itp.). Nawiasem mówiąc, jeśliby chcieć naprawdę uniknąć pomieszania znaczeń, to należałoby stosować formę advocat (w słowniku nieobecną) w odniesieniu do napoju, a adwokat w stosunku do osoby.
Odnosząc się zaś konkretnie do pytania, można powiedzieć na koniec, że w normie skodyfikowanej (słownikowej) mieści się przykład drugi i czwarty, a w normie uzualnej mieści się również pierwszy i trzeci. Piątego przykładu nie polecam w tekście powieści ani np. w korespondencji prywatnej, gdyż wyrazy pochodne mają tendencję do szybszej adaptacji niż ich zapożyczone podstawy słowotwórcze, a ponadto beletrystyka i język potoczny unikają nadmiaru słów wyraźnie obcych. Za to w cukierni forma advocatowy będzie zapewne dobrze postrzegana – jako wytworniejsza, prestiżowa, może nawet świadcząca o wyższej kompetencji cukiernika. Szósty przykład zawsze można zastosować, jest bezpieczny.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski