Marusza (rzeka) – maruski

Marusza (rzeka) – maruski
21.03.2016
21.03.2016
Szanowni Państwo,
czy od rzeczownika Marusza (nazwa dopływu Cisy, przepływającego przez Rumunię i Węgry) funkcjonuje w języku polskim forma przymiotnikowa? Jeśli tak, jak ona brzmi?

Z góry dziękuję za odpowiedź
Daniel
Przymiotniki od rzeczowników pospolitych i nazw własnych o temacie zakończonym na spółgłoskę -sz (samogłoskę a w takim wypadku się pomija) tworzymy przez dodanie do niego przyrostka -ski. Od nazwy hydronimicznej Marusza byłby to zatem derywat maruszski (marusz- + -ski), co po uproszczeniu fonetycznym daje formę maruski (tak jak np. libuski od Libusza, np. tenuta libuska, czy koniuski od Koniusza, np. pleban koniuski, ziemia koniuska).
Jak widać, adiectivum maruski jest jak najbardziej systemowo uzasadnione, a człon -ruski – mimo oczywistych skojarzeń z przymiotnikiem ruski – nie powinien tu być żadną przeszkodą we właściwym rozumieniu znaczenia tego słowa… Można się nim bez przeszkód posługiwać i mówić czy pisać: dorzecze maruskie, odpływ maruski, dolina maruska itp.
Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2010, s. 382) podaje hasło koniuski (od: Koniusza), co jeszcze bardziej utwierdza nas w przekonaniu, że formy maruski (od: Marusza ‘rzeka przepływająca przez Rumunię i Węgry’) i libuski (od: Libusza ‘wieś k. Gorlic’) są właściwe i obowiązkowo powinny trafić do słowników.
Teoretycznie mogłyby dodatkowo wchodzić w grę brzmienia maruszański, libuszański, koniuszański (z rozszerzonym przyrostkiem -ański) lub maruszyjski, libuszyjski, koniuszyjski (z rozszerzonym przyrostkiem -yjski), jednak należy je odrzucić i dać pierwszeństwo „krótszym”, uproszczonym artykulacyjnie postaciom maruski, libuski, koniuski.
Warto może wspomnieć o tym, że i w Polsce jest mała rzeka Marusza niedaleko Jeziora Rudnickiego, przepływająca przez sołectwo o takiej samej nazwie (niedaleko Grudziądza).
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego