dysjunkcja

dysjunkcja
15.06.2011
15.06.2011
Przeglądając anglojęzyczną dokumentację techniczną, zauważyłem, że słowa conjunction oraz disjunction są rozumiane jako odpowiednio AND (koniunkcja) i OR (dysjunkcja). Moje pytanie dotyczy wyrazu dysjunkcja, która w naszym języku nie oznacza „zwykłej” alternatywy (o ile dobrze wiem, to jest to funkcja Sheffera, czyli NAND), choć widziałem już kilka opracowań, które jednoznacznie opisują dysjunkcję jako alternatywę. Skąd wynika różnica w stosowaniu tego pojęcia i które tłumaczenie jest poprawne?
Słowniki języka polskiego traktują dysjunkcję jako zdanie o znaczeniu 'albo… albo…' – prawdziwe tylko wtedy, gdy prawdziwe jest dokładnie jedno z jego zdań składowych. W logice natomiast spotykamy się z dysjunkcją jako zdaniem o znaczeniu 'co najwyżej jedno z…' – prawdziwym także wtedy, gdy oba zdania składowe są fałszywe. Są wreszcie opracowania (np. Dictionary of Mathematics wydawnictwa Penguin), w których dysjunkcję utożsamia się ze zwykłą alternatywą (niewykluczającą). Skąd taka rozmaitość w definiowaniu pojęcia z zakresu logiki, a więc – wydawałoby się – wymagającego ścisłości, nie umiem wyjaśnić. Polska Wikipedia sugeruje, że tradycyjne rozumienie dysjunkcji w polszczyźnie konkuruje obecnie z innym, przejętym z angielskiego. Z prośbą o rozstrzygnięcie tej kwestii warto by się zwrócić do historyków nauki, w szczególności matematyki.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego