harpagan

harpagan
11.05.2005
11.05.2005
Witam. Skąd wywodzi się nazwa osobowa harpagan (sic!), jako inne określenie stachanowca?
Dziękuję i pozdrawiam.
Harpagan znany jest w gwarach małopolskich:
1) na Podhalu: ‘osobnik nadzwyczaj impulsywny’ (T. Bukowski-Grosek, Gwaro podhalańsko, fto dziś tobom włodo. Słownik gwary góralskiej, Chicago 2000, s. 43);
2) w Gorcach: ‘człowiek nieokrzesany, gruboskórny’ (J. Kobylińska, Słownik gwary gorczańskiej (zagórzańskiej), Kraków 2001, s. 49;
3) na pograniczu Małopolski i Śląska: ‘wytrwały i szybki w robocie’ (W. Skoczylas, Słownik gwary używanej w Kozach, Kozy 2002, s. 68;
. W podobnych znaczeniach – ‘człowiek narwany, zawzięty, gwałtowny’ – harpagan występuje w pow. suskim, proszowickim, bocheńskim, dębickim, tarnowskim, rzeszowskim i brzozowskim.
Notowany był również w polszczyźnie mówionej mieszkańców Krakowa (K. Ożóg, O współczesnych polskich wyrazach obraźliwych, Język Polski XLI: 1981, s. 183). O jego dość znacznym rozpowszechnieniu może świadczyć umieszczenie go w „krakowskim” Słowniku współczesnego języka polskiego pod red. B. Dunaja, Warszawa 1996, s. 301: ‘człowiek o gwałtownym usposobieniu, popędliwy, a przy tym ordynarny w obejściu’.
We współczesnej potocznej polszczyźnie, także internetowej, harpagan najczęściej występuje w znaczeniu ‘człowiek o niespożytej energii, silny, bardzo wytrzymały’ i często odnoszony jest do sportowców, uczestników rajdów wytrzymałościowych, a także dzieci o niespożytej energii.
— Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
PS. Co innego harpagon, o którym mowa w innym liście w naszej poradni.
Red.
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego