potocyzm

potocyzm
16.04.2012
16.04.2012
Witam,
moje wątpliwości językowe związane są ze słowami potocyzm/potoczyzm. Która z tych form jest poprawna? Obie, a może żadna z nich? Czy może być tak, że w różnych rejonach Polski używa się różnych form tego słowa?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Bartosz Ryt
Mówimy potocyzm, nie potoczyzm, zob. np. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki (PWN, 2008). Forma z c przeważa w uzusie, wśród językoznawców zresztą tej drugiej w ogóle nie spotkałem. Jeszcze częściej jednak używa się synonimicznego słowa kolokwializm, które – prócz rozpowszechnienia – ma tę zaletę, że jest genetycznie jednorodne, bo zbudowane w całości z cząstek obcych. Potocyzm zaś to polsko-grecka hybryda i chociaż badacze polskiego słowotwórstwa ogłosili niedawno, że kryterium genetyczne nie ma już zastosowania w normatywnej ocenie neologizmów, to myślę, że odwrót był przedwczesny. Nikt z nas nie uznałby przecież, że drzewologia jest równie dobrym słowem jak dendrologia, a dendroznawstwo nie gorsze niż drzewoznawsto.
Jeśli w pewnych kontekstach warto dać pierwszeństwo potocyzmom przed kolokwializmami, to dlatego, że potoczność nie kojarzy się tak wyraźnie z niskim rejestrem języka jak kolokwialność. Język kolokwialny jest – jak rozumiemy – niedbały, niepoprawny, może świadczyć o braku kultury i wiedzy. Język potoczny zaś to po prostu mowa swobodna, nieoficjalna. Niektórzy autorzy stawiają go nawet w centrum odmian stylowych polszczyzny, co oznacza jego swoistą nobilitację.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego