to pierwsze sto dolarów

to pierwsze sto dolarów
28.01.2014
28.01.2014
Czy poprawne są formy te/to sto dolarów, te/to kilka miesięcy, to/te pierwszych dziesięć lat? Sam bym najchętniej powiedział tych sto dolarów i tych kilka miesięcy, tych pierwszych dziesięć lat.
Prócz konstrukcji, w których zaimek przymiotny uzgadnia się z rzeczownikiem, są możliwe takie, w których łączy się on składniowo z liczebnikiem, występując w rodzaju nijakim. Można więc powiedzieć tych sto dolarów, tych kilka miesięcy, tych pierwszych dziesięć lat albo to sto dolarów, to kilka miesięcy, to pierwsze dziesięć lat. Podobnie jak Pan, wybrałbym pierwszy wariant w każdej parze.
Forma to zaimka w rodzaju nijakim bywa zastępowana błędnie formą te, słyszy się np. te jajko lub te doświadczenie, choć należałoby mówić: to jajko i to doświadczenie. Konstrukcje te sto dolarów, te kilka miesięcy są błędne z tego samego powodu. Można powiedzieć te cztery dolary, te dwa pierwsze miesiące, ale z liczebnikiem typu pięć tylko to pięć dolarów albo tych pięć dolarów (do liczebników typu pięć należą m.in. wyrazy kilka i sto).
Jeśli zaimek przymiotny występuje po liczebniku, to pozostaje oczywiście tylko jedna możliwość: pięć tych dolarów.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego