cipa i cipka

cipa i cipka

25.06.2007
25.06.2007

Witam serdecznie.

Na stronie: https://sjp.pwn.pl/szukaj/cipka.html podane jest następujące znaczenie słowa cipka:

1. pot. «kura, zwłaszcza młoda»
2. posp. «żeński organ płciowy»
3. posp. «o kobiecie, zwłaszcza niezbyt mądrej i traktowanej głównie jako obiekt seksualny».

Bardzo chciałabym się dowiedzieć, jaka jest etymologia tego słowa w znaczeniu nr 2 i od kiedy zaczęto go w takim znaczeniu używać. W jaki sposób znaczenie nr 1 (pochodzące od cip-cip: pot. «wykrzyknik używany w celu przywołania ptactwa domowego») „ewoluowało” w znaczenie nr 2? Nie widzę żadnego związku pomiędzy nimi.

I jeszcze jedno pytanie. Dlaczego wyraz cipa (względem którego wyraz cipka – jak sądzę – jest zdrobnieniem) jest zaklasyfikowany jako wulgarny, natomiast cipka – nie. Bo, poprzez analogię, to tak, jakby słowo łapka było przyjęte w pospolitym użyciu, natomiast łapa było już nieprzyzwoite i wulgarne.

Z góry dziękuję za odpowiedź. A w zasadzie to dziękuję za całą Poradnię Językową, bo to jedyne chyba miejsce, gdzie mogę uzyskać odpowiedzi na moje pytania.

Sądzę, że chodzi tu o dwa etymologicznie różne wyrazy: rzeczownik w znaczeniu 1 to słowo o charakterze onomatopeicznym; pochodzi od wykrzyknika – zawołania na ptactwo domowe, zwłaszcza na kurczątka. Natomiast w znaczeniu 2 i 3 jest to rzeczownik utworzony od czasownika, por. jednokrotny ćpać, wielokrotny cipać 'jeść żarłocznie, napychać się; napychać, wpychać' (zob. Etymologiczny słownik języka polskiego A. Bańkowskiego, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000).

I sprawa ostatnia: kwalifikatory. Każdy słownik stosuje własny system kwalifikatorów; przy korzystaniu ze słownika należy się z nim zapoznać. Kwalifikator posp. zawiera negatywną ocenę stylistyczną wyrazu. Różnica w ocenie stylistycznej wyrazu podstawowego i wyrazu pochodnego (odczuwanego jako zdrobnienie) wynika stąd, że formanty, które są interpretowane jako deminutywne (hipokorystyczne), np. -ka, często łagodzą negatywną ekspresję wyrazu podstawowego.

Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego