deputaty i deputowani
Dzień dobry!
Bardzo proszę o etymologiczne wyjaśnienie słowa deputowany, przy szczególnej uwadze na historycznych deputatów.
Z góry dziękuję i pozdrawiam:)
Wymienione w pytaniu wyrazy są związane z zapożyczonym z łaciny wyrazem deputacja (z łac. deputatio, zapewne za pośrednictwem franc. deputation), który występował w dwu znaczeniach: 1. ‘czynność posyłania kogo’, 2. ‘osoby wysyłane’ (por. analogiczne delegacja, np. być w delegacji oraz delegacja związkowców).
Uczestnik, członek deputacji, zwał się deputatem (XVI w.), przy czym w tym wyrazie zaszła istotna zmiana znaczeniowa, a mianowicie zaginęło znaczenie osobowe, a wyraz (od 2 poł. XIX w.) uzyskał znaczenie nieosobowe ‘część uposażenia lub uposażenie dodatkowe wypłacane w naturze artykułami pierwszej potrzeby, jak opał, żywność’.
Deputowany to imiesłów bierny czasownika deputować ‘delegować, wysyłać’ (z łac. deputare ‘wyznaczać’). Występował w funkcji rzeczownika w znaczeniu ‘członek parlamentu, poseł na sejm’, np. wybory deputowanych, izba deputowanych.