grzecznościowa wielka litera

grzecznościowa wielka litera
20.05.2002
20.05.2002
Zadanie szkolne brzmiało: napisać pytania do wywiadu ze znaną (wybraną) osobą. Powiedziałem dziecku, żeby Pan pisało dużą literą („Co Pan sądzi…” itd.). Jednak po powrocie dziecka ze szkoły mogłem w każdym pytaniu obejrzeć poprawione – na czerwono, przez nauczycielkę – Pan na pan.
Reguły mówią o stosowaniu wielkiej litery w listach. Wywiad to wprawdzie nie list, ale może jednak też powinna być duża? Nie znalazłem wykładni w słownikach. Poszukałem pierwszego lepszego wywiadu w prasie. Pan było dużą.
A przy okazji chciałem spytać, czy nieużycie wielkiej litery tam, gdzie ze względów grzecznościowych powinno się jej użyć, traktuje się jako błąd ortograficzny?
Jesli chodzi o wywiady, to zwyczaj jest zróżnicowany: w jednych Pan pisane jest wielką literą, w innych małą. Naszym zdaniem należałoby aprobować obydwie konwencje. Tym bardziej, że przepisy ortograficzne nie określają wyraźnie, w jakich granicach można stosować zasadę o użyciu wielkiej litery ze względów uczuciowych lub grzecznościowych. Nowy słownik ortograficzny PWN w par. [97] stwierdza wprost: „Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego”.
Tak jak nie powinno się zamieniać Pan na pan bez wniknięcia w intencje piszącego, tak samo nie należy mechanicznie zamieniać pan na Pan. Ten i podobne przykłady, np. Ojczyzna lub Kościół, podlegają bowiem nie tyle ocenie ortograficznej, ile pragmatycznej. Oznacza to, że lepiej je rozpatrywać w kategoriach stosowne – niestosowne niż poprawne – niepoprawne.
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego