hantel czy hantla?
Mam pytanie odnośnie pisowni, a jednocześnie rodzaju liczby pojedynczej od słowa hantle (czyli ciężarki do ćwiczeń): czy będzie to ten hantel, czy ta hantla? W jednym z polskich filmów usłyszałem ten wyraz wypowiadany jako rodzaj żeński i trochę się zdziwiłem, jakoś mi to nie pasowało… ale może niesłusznie.
Pozdrawiam.
27.02.2010
27.02.2010
Witam.Mam pytanie odnośnie pisowni, a jednocześnie rodzaju liczby pojedynczej od słowa hantle (czyli ciężarki do ćwiczeń): czy będzie to ten hantel, czy ta hantla? W jednym z polskich filmów usłyszałem ten wyraz wypowiadany jako rodzaj żeński i trochę się zdziwiłem, jakoś mi to nie pasowało… ale może niesłusznie.
Pozdrawiam.
Słowniki polskie podają formę hantle, traktując ten rzeczownik tak, jakby nie miał liczby pojedynczej. W rzeczywistości formy liczby pojedynczej są w użyciu, i nic dziwnego – są potrzebne. Można wprawdzie powiedzieć w zamian ciężarek gimnastyczny, ale tak jest dłużej i mniej wygodnie. Można także powiedzieć krótko ciężarek, ale tak z kolei jest mniej precyzyjnie. Poza tym obco brzmiące hantle samym swoim brzmieniem sugerują, że chodzi o rzecz poważną, a więc dowartościowują ćwiczące nimi osoby.
Pytanie: ten hantel czy ta hantla bierze się stąd, że niemieckie słowo Hantel jest rodzaju żeńskiego, podczas gdy jego spółgłoskowe zakończenie sugeruje Polakom, że w polszczyźnie powinno mieć rodzaj męski. Jedni więc mówią np. żeliwny hantel, a inni hantel gimnastyczna. Choć tych drugich – jeśli kierować się liczbą polskich stron internetowych zindeksowanych przez Google – jest trochę więcej, to uważam, że forma ten hantel lepiej przystaje do systemu gramatycznego polszczyzny, a w szczególności do innych nazw na -el, z których większość ma rodzaj męski, por. handel, Hegel, mebel, pudel, regiel, strudel, szpadel, winkiel. Nawiasem mówiąc, wśród rzeczowników na -el jest wiele wyrazów pochodzenia niemieckiego, a niektóre w niemczyźnie mają rodzaj inny niż męski, np. Möbel jest rodzaju nijakiego. Adaptacja niemieckiego rzeczownika die Hantel w formie męskiej ten hantel nie byłaby więc zjawiskiem bez precedensu.
Pytanie: ten hantel czy ta hantla bierze się stąd, że niemieckie słowo Hantel jest rodzaju żeńskiego, podczas gdy jego spółgłoskowe zakończenie sugeruje Polakom, że w polszczyźnie powinno mieć rodzaj męski. Jedni więc mówią np. żeliwny hantel, a inni hantel gimnastyczna. Choć tych drugich – jeśli kierować się liczbą polskich stron internetowych zindeksowanych przez Google – jest trochę więcej, to uważam, że forma ten hantel lepiej przystaje do systemu gramatycznego polszczyzny, a w szczególności do innych nazw na -el, z których większość ma rodzaj męski, por. handel, Hegel, mebel, pudel, regiel, strudel, szpadel, winkiel. Nawiasem mówiąc, wśród rzeczowników na -el jest wiele wyrazów pochodzenia niemieckiego, a niektóre w niemczyźnie mają rodzaj inny niż męski, np. Möbel jest rodzaju nijakiego. Adaptacja niemieckiego rzeczownika die Hantel w formie męskiej ten hantel nie byłaby więc zjawiskiem bez precedensu.
Mirosław Bańko, PWN