Miłość zastąpiła śmierć i myszy zjadły koty

Miłość zastąpiła śmierć i myszy zjadły koty
29.12.2016
29.12.2016
Szanowni Państwo,
czy tu nie powinno być strony biernej: Miłość zastąpiła śmierć? Teraz nie wiadomo, co zastąpiło co.

Z poważaniem
Czytelniczka
Oczywiście, zdania, w których biernik rzeczownika będącego dopełnieniem ma formę równą mianownikowi (np. śmierć – zarówno: kto? co?, jak i: kogo? co?), należy tak formułować, żeby nie było wątpliwości co do tego, co jest podmiotem, a co dopełnieniem.
Zasady składniowe wyraźnie mówią, że w takiej sytuacji podmiot powinien stać na początku, jednak jako że nie wszyscy o tym pamiętają, wypowiedzi takie są interpretowane dwojako. A zatem nawet jeśli w przytoczonym przez Panią zdaniu to miłość jest podmiotem (wówczas zdanie to jest poprawne pod względem gramatycznym), to dla całkowitej jasności należałoby posłużyć się innym czasownikiem (takim, który nie wymaga biernika) lub stroną bierną, np. Miłość przyszła w miejsce śmierci (choć to nie brzmi zbyt ładnie), Śmierć została zastąpiona przez miłość.
Na pewno niepoprawne jest zamieszczenie na pierwszym miejscu dopełnienia – jeśli więc chcemy powiedzieć, że śmierć pojawiła się na miejscu miłości, to nie możemy ustawić rzeczownika miłość (który jest dopełnieniem) przed orzeczeniem. Odstępstwo od tej zasady powoduje powstawanie zdań komicznych, por. Myszy zjadły koty czy (cytowane w różnych publikacjach z zakresu kultury języka): Rury przedziurawiły dzieci, Dzieci na plecach noszą kobiety.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego