kuku na muniu
chciałbym prosić o wyjaśnienie pisowni wyrażenia kuku na muniu. Niedawno spotkałem się z etymologicznymi rozważaniami, według których zastosowane kuku pełni funkcję neologizmu dziecięcego, utworzonego od staropolskiego kukać, natomiast muniu znaczy 'mózg'. Konstrukcja oznaczałaby 'skaleczenie na mózgu'.
Czy dawniej zapisywano mózg przez u, czy muniu powstało przez uznanie charakterystycznej dla zdrobnień końcówki -uniu?
Z poważaniem
Czytelnik
9.06.2015
9.06.2015
Szanowni Państwo, chciałbym prosić o wyjaśnienie pisowni wyrażenia kuku na muniu. Niedawno spotkałem się z etymologicznymi rozważaniami, według których zastosowane kuku pełni funkcję neologizmu dziecięcego, utworzonego od staropolskiego kukać, natomiast muniu znaczy 'mózg'. Konstrukcja oznaczałaby 'skaleczenie na mózgu'.
Czy dawniej zapisywano mózg przez u, czy muniu powstało przez uznanie charakterystycznej dla zdrobnień końcówki -uniu?
Z poważaniem
Czytelnik
Litery ó i u bywały dawniej mieszane, ale zasadniczo w mózgu uzasadnione historycznie jest ó. Bardziej prawdopodobne więc, że -uniu w muniu pojawiło się pod wpływem takich wyrazów jak babunia, lalunia i dziadunio.
Jeśli chodzi o kukać, to dawniej nie tylko oznaczało ono głos kukułki, ale też było synonimem czasowników narzekać, lamentować. W słownikach etymologicznych można spotkać sprzeczne opinie o tym, czy te dwa znaczenia są historycznie związane, czy też pochodzą od dwóch nie spokrewnionych wyrazów. Tak czy owak, kuku w kuku na muniu jest bliższe temu drugiemu znaczeniu niż ptasim śpiewom.
Jeśli chodzi o kukać, to dawniej nie tylko oznaczało ono głos kukułki, ale też było synonimem czasowników narzekać, lamentować. W słownikach etymologicznych można spotkać sprzeczne opinie o tym, czy te dwa znaczenia są historycznie związane, czy też pochodzą od dwóch nie spokrewnionych wyrazów. Tak czy owak, kuku w kuku na muniu jest bliższe temu drugiemu znaczeniu niż ptasim śpiewom.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
