kwestie dwie

kwestie dwie
1.04.2014
1.04.2014
1. Ostatnio stało sie modne podczas komentowania słówko cuś. Czy nie powinno się jednak pisać cóś, skoro używamy zaimka nieokreślonego coś?
2. Co Państwo sądzicie o zwrocie „Jestem na tak”, przy wydawaniu oceny pozytywnej o wierszu?
Ad 1. W niektórych gwarach o wymawiane jest jak u, np. [kuń] w Wielkopolsce, na Śląsku i na Kujawach lub [cuś] na Kujawach, w Warmii, na Suwalszczyźnie. W zasadzie taki dźwięk transkrybujemy ortograficznie za pomocą litery ó, aby zachować jego etymologiczny związek z o, por. Sposoby zapisu tekstów gwarowych w witrynie Dialekty i gwary polskie pod red. Haliny Karaś. W praktyce jednak zdarza się transkrypcja zarówno przez ó, jak i przez u, co widać nie tylko w przykładowych tekstach gwarowych w ww. witrynie, ale także w tekstach literackich, stylizowanych gwarowo. Na przykład w NKJP kuń jest liczniejszy niż kóń, obecny w utworach Gąsiorowskiego, Kruczkowskiego i Reymonta, por. „Głupiś!… Nie żaden kuń, ino kobyła!” (Kordian i cham).
Ad 2. „Jestem na tak” wydaje się skrótem od „Jestem zdecydowany na tak”, „Jestem gotów oddać swój głos na tak” itp. Niejasna struktura tego zwrotu sprawia, że odbieramy go jako potoczny. W NKJP występuje on głównie w dyskusjach internetowych oraz w reportażach w prasie, w wypowiedziach opisywanych osób. Jest jednak też film pod takim tytułem (w oryginale Yes Man), są akcje społeczne pod taką nazwą, zwrot się więc upowszechnia. Warto zwrócić uwagę, że ma on pełny paradygmat, tzn. występuje też w innych formach, jak być na tak lub byli na tak. Ma też odpowiednik w formie być na nie, odmienny przez osoby, liczby itd.
Przypominamy zasadę: w jednym liście tylko jedno pytanie. Łamanie jej uniemożliwia nam poprawną kategoryzację pytań.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego