mała litera w nazwach geograficznych

mała litera w nazwach geograficznych
18.10.2005
18.10.2005
Witam! Jak głosi reguła [82] ze słowników ortograficznych PWN, w nazwach różnego rodzaju budowli, ulic, placów itp. zapisujemy pierwszy wyraz małą literą, jeżeli jest on nazwą gatunkową obiektu. Mam w związku z tym dwie wątpliwości:
— Dlaczego, jak podają owe słowniki, należy pisać dużymi literami Stadion Śląski i Stadion Dziesięciolecia?
— Jak zapisać nazwę, w której członem gatunkowym wydają się być dwa początkowe wyrazy: cmentarz komunalny Północny, park leśny Bródno?
Tomasz Żuk
Ściśle biorąc, wspomniana reguła powiada, że „[Wielką literą piszemy] Jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych itp.”. Następnie zasadę uściślono następującym stwierdzeniem: „Jeśli stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą”.
Oznacza to, że jeśli taki wyraz jest integralną częścią nazwy, powinniśmy go zapisywać wielkimi literami. Z samej budowy nazw zwykle trudno wnioskować o tej „integralności”, w związku z tym w pisowni pojawiają się warianty, np. w nazwach placów. Jedynym pewniejszym oparciem byłaby wiedza pozajęzykowa, bo o formie nazwy decyduje głównie jej twórca i właściciel. Na tej podstawie zapewne ustalono zapis nazw stadionów.
W pozostałych przykładach określeniami gatunkowymi są cmentarz komunalny i park leśny, toteż należy je zapisać małymi literami.
Proszę też przeszukać archiwum porad, ponieważ problemy z zastosowaniem tej reguły były już wielokrotnie omawiane.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego