morale
Mam problem z jednym rzeczownikiem, mianowicie morale. Przejrzałam wiele różnych słowników z nadzieją, że znajdę w nich coś na temat odmiany przez przypadki tego słowa. Znalazłam jedynie informację, że jest ono nieodmienne, lecz nigdzie nie mogę znaleźć uzasadniania, dlaczego tak jest. Prosiłabym o pomoc w tej sprawie. Dlaczego rzeczownik morale nie odmienia się? Czy jest to związane z tym, że wyraz ten pochodzi z innego języka?
25.11.2014
25.11.2014
Witam. Mam problem z jednym rzeczownikiem, mianowicie morale. Przejrzałam wiele różnych słowników z nadzieją, że znajdę w nich coś na temat odmiany przez przypadki tego słowa. Znalazłam jedynie informację, że jest ono nieodmienne, lecz nigdzie nie mogę znaleźć uzasadniania, dlaczego tak jest. Prosiłabym o pomoc w tej sprawie. Dlaczego rzeczownik morale nie odmienia się? Czy jest to związane z tym, że wyraz ten pochodzi z innego języka?
Słowniki podają, że jest to wyraz pochodzący z języka francuskiego, zapożyczony za pośrednictwem angielskim. W obu tych językach jest akcentowany na ostatniej sylabie – w przybliżeniu [mor'al] – co byłoby przeszkodą w odmienianiu go w polszczyźnie, gdybyśmy go tak samo po polsku wymawiali. Polska wymowa jednak jest inna, słowo to kończy się u nas samogłoską [e] i teoretycznie można by je odmieniać jak inne rzeczowniki nijakie o tym zakończeniu (morale, morala itd.) lub przymiotnikowo (morale, moralego itd.), a nawet jak rzeczowniki plurale tantum, czyli używane tylko w liczbie mnogiej (morale, morali itd.). Nie wiem, czy morale miało kiedyś w polszczyźnie inną wymowę niż obecnie i zachowało do dziś zrozumiały w takich warunkach brak odmiany, czy też wymawiane było od początku tak jak dziś, ale nie odmienia się dotąd ze względu na stosunkowo niską frekwencję i wyraźne poczucie obcości. Ten drugi domysł wydaje mi się bardziej prawdopodobny.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski