nazwy instytucji

nazwy instytucji
6.12.2015
6.12.2015
Szanowni Państwo,
jak powinnam zapisać: komendant główny policji Adam Kowalski
czy
komendant główny Policji Adam Kowalski?
A może wszystko od dużej litery?
Dodatkowo:
warszawski Sąd Okręgowy czy warszawski sąd okręgowy,
Komenda Główna Milicji Obywatelskiej czy komenda główna Milicji Obywatelskiej (również ze skróconym MO),
Komenda Główna Policji czy komenda główna Policji?
Z góry dziękuję za pomoc.
A.C.
W wypadku nazw urzędów, władz, instytucji czy organizacji przytoczonych w pytaniu o formie zapisu decyduje wzgląd na to, czy daną nazwę powołano specjalnie do oznaczania danego obiektu (wówczas ma status nazwy własnej i zapisuje się ją wielkimi literami), czy też została utworzona doraźnie (wówczas jest nazwą pospolitą i zapisuje się ją małymi literami). Pisząc o państwowej instytucji zajmującej się ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego, a podlegającej Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, używamy wielkich liter, por. Policja Państwowa (przed wojną), Milicja Obywatelska (w PRL-u), Policja (od 1990 r.). Rzeczownik policja może także wystąpić w znaczeniu nazwy pospolitej, por. służyć w policji, agent policji, komenda policji (tu policja w znaczeniu jakiejkolwiek części tej instytucji).
Nazwami własnymi urzędów, władz, instytucji czy organizacji są również wielowyrazowe formacje typu: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Komenda Powiatowa Policji w Wołominie, Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu, Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Straż Miejska w Łodzi, Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Nazwy te mają ustalony i nienaruszalny skład słowny. Jeśli nie reprodukujemy ich w oryginalnym brzmieniu, siłą rzeczy tworzymy nazwy doraźne (a więc pospolite) i wówczas powinniśmy używać do ich zapisu małych liter, por. np. warszawski sąd okręgowy, wrocławskie zoo czy łódzka straż miejska.
Nieco inaczej przedstawia się sprawa nazw funkcji czy stanowisk pełnionych przez kogoś w danej instytucji. Jako nazwy pospolite pisze się je zasadniczo małymi literami, por. prezydent, wojewoda, naczelnik, komendant. Wyjątek stanowią nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych (np. zatwierdza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, zatwierdza Komendant Główny Policji) oraz występujące także poza aktami prawnymi nazwy funkcji i stanowisk podawane w pełnym brzmieniu i odnoszące się do konkretnej osoby (np. Jan Kowalski został powołany na stanowisko Wojewody Mazowieckiego).
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego