owamyje

owamyje
30.12.2014
30.12.2014
W XIX księdze Tytusa, Romka i A'tomka bohaterowie i odgrywają teatr uliczny a jeden z nich wciela się w rolę Żyda i woła w pewnym momencie aj waj, owamyje!. Czy wykrzyknik owamyje był faktycznie używany przez polskich Żydów, czy jest tylko wytworem fantazji autora, Henryka Jerzego Chmielewskiego?
Nie znam oczywiście wszystkich slangowych wykrzykników Żydów polskich, ale forma owamyje ani pod względem semantycznym ani morfotaktycznym nie przypomina niczego sensownego ani w języku jidysz, ani hebrajskim (w jego wymowie aszkenazyjskiej). Skłaniałabym się zatem ku przypuszczeniu, że jest to inwencja autora Tytusa Tomka i Atomka, być może inspirowana takim autentykiem żydowskim jak mecyje (z hebrajskiego mec'a 'rzecz znaleziona; okazja'), z czego ironicznie w polskim (z pluralizacją) „Wielkie mi mecyje” w znaczeniu 'też mi coś, wielka rzecz!'.
Ewa Geller, prof., Uniwersytet Warszawski
  1. 30.12.2014
    Szanowni Państwo,
    udało mi się dotrzeć do oryginalnego wydania XIX księgi przygód Tytusa… W dołączonym słowniczku autor wyjaśnia, że owamyje znaczy tyle, co \'o, bólu mój\'. O ile moja skromna znajomość jidysz pozwala mi stwierdzić, że etymologia ta brzmi sensownie, o tyle nigdzie nie znalazłem informacji, czy taki zwrot (zresztą przytoczony w formie chyba mocno zniekształconej) faktycznie funkcjonował wśród Żydów.
    Z wyrazami szacunku
    Piotr Michałowski
  2. 30.12.2014
    O bólu mój to ew. etymologia dotycząca jedynie pierwszej części cytowanego zwrotu, tj. aj waj (owamyje), która jest rzeczywiscie wykrzyknikiem w jidysz i pochodzi bezposredno od niemieckiego Oh Weh, gdzie Weh znaczy ból. W niemieckim używane lokalnie do dziś jako wykrzyknik, w znaczeniu \'o rany!\'.
    Ewa Geller, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego