pasja

pasja
6.04.2009
6.04.2009
Mam pytanie o słowo pasja, które coraz częściej pojawia się w naszym języku w sensie 'wielkie zamiłowanie do czegoś'. Mimo wszystko jakoś rażą mnie sformułowania typu rozwijać pasję do książek, naszą pasją jest świadczenie usług na najwyższym poziomie itp. Mam wątpliwość, czy to słowo nie jest nadużywane. A może po prostu już do tego stopnia weszło do codziennego języka, że nie razi?
Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
Zbigniew Szalbot
Pasja jest wyrazem zapożyczonym z łac. passio ‘cierpienie’ i jest poświadczona w polszczyźnie od XVI w. Początkowo występowała tylko w zn. religijnym: ‘ewangeliczny opis męki Chrystusa’, następnie ‘nabożeństwa wielkopostne poświęcone rozpamiętywaniu męki Pańskiej’ oraz ‘wszelkie dzieła plastyczne (zwłaszcza ‘krucyfiks’, por. też pasyjka ‘mały krucyfiks’), muzyczne nawiązujące do męki Chrystusa’.
Począwszy od XVIII w., zapewne pod wpływem franc. passion, wyraz pasja zaczyna funkcjonować w polszczyźnie ogólnej w zn. ‘bardzo silne upodobanie do czegoś, zajmowanie się tym z namiętnością’, np. pasja badawcza, pasja do podróżowania, pasja do brydża, por. też fraz. robić coś pasjami, lubić coś pasjami.
Nowym, ukształtowanym w XIX w. odcieniem znaczeniowym wyrazu pasja jest ‘silny gniew, furia’, por. np. fraz. doprowadzać kogoś do pasji, wpadać w pasję, dawniej też ostatnia pasja, zastąpiona przez szewską pasję (przy czym początkowo najprawdopodobniej szewską pasją było ‘zamiłowanie do libacji alkoholowych’, a później już tylko ‘wpadanie w gniew, złość’, towarzyszące tym libacjom). Przykłady użyć, które Pan podał, nie zasługują na aprobatę normatywną: książki mogą być wprawdzie czyjąś pasją, ale trudniej jest rozwijać do nich pasję; świadczenie usług na najwyższym poziomie wiąże się z kompetencjami i umiejętnościami, a nie z zamiłowaniami i namiętnościami tych, którzy je mają świadczyć.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego