pług i dług
ostatnio w mojej rodzinie powrócił problem odmiany słowa pług. Ku naszemu zaskoczeniu, dopełniacz to pługa, mimo że, jak myśleliśmy, słowo to będzie się odmieniać podobnie jak dług czy złóg, czyli odpowiednio długu i złogu. Skąd ta różnica? Czy decydująca jest tu (bez)dźwięczność pierwszej głoski w każdym z wyrazów?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Bartek
31.03.2015
31.03.2015
Szanowni Państwo, ostatnio w mojej rodzinie powrócił problem odmiany słowa pług. Ku naszemu zaskoczeniu, dopełniacz to pługa, mimo że, jak myśleliśmy, słowo to będzie się odmieniać podobnie jak dług czy złóg, czyli odpowiednio długu i złogu. Skąd ta różnica? Czy decydująca jest tu (bez)dźwięczność pierwszej głoski w każdym z wyrazów?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Bartek
Nie Państwo jedni myśleli, że pług powinien się odmieniać jak dług, przykłady takiej odmiany można znaleźć w NKJP, por. „Gmina planuje zakup pługu wirnikowego”. Przeważa jednak dopełniacz pługa, nie ze względu na bezdźwięczność początkowej spółgłoski, ale ze względu na znaczenie – konkretne, a nie abstrakcyjne (por. analogicznie: strachu, ale stracha na wróble).
Tylko we wtórnym znaczeniu pług jako sposób prowadzenia nart (por. hamować pługiem) występuje częściej z dopełniaczem na -u, np. uczyć się pługu.
Tylko we wtórnym znaczeniu pług jako sposób prowadzenia nart (por. hamować pługiem) występuje częściej z dopełniaczem na -u, np. uczyć się pługu.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
