przecinek po spójnikach i zaimkach względnych

przecinek po spójnikach i zaimkach względnych
11.02.2014
11.02.2014
Dzień dobry,
chciałem się zapytać, czy po spójnikach i zaimkach względnych stawiamy przecinek? Na przykład gdy po nich występuje wtrącenie?
Niektórych sytuacji, o jakie Pan pyta, dotyczą zasady [366] i [367] WSO PWN. Wynika z nich, że przecinka po spójniku ani zaimku względnym się nie stawia, choć od obu zasad dopuszcza się wyjątki.
Niepokoi mnie, że ww. zasady jednakowo traktują spójnik i zaimek względny, mimo że pierwszy nie należy do żadnej z łączonych całostek, a drugi jest składnikiem zdania. Myślę, że jeśli jakieś okoliczności wymagają postawienia przecinka, który przypadkiem znajdzie się po zaimku względnym, to nie należy się przed tym wzbraniać. Natomiast przecinek, który miałby stać bezpośrednio po spójniku, budzi większe wątpliwości, por.
Każdy, kto, jeśli będzie trzeba, coś powie, może liczyć na nasze poparcie.
Każdy, kto jeśli będzie trzeba, coś powie, może liczyć na nasze poparcie. (?)
Przyjdzie i jeśli będzie trzeba, coś powie.
Przyjdzie i, jeśli będzie trzeba, coś powie. (?)

W razie wątpliwości, czy podejmiemy słuszną decyzję, można bezpiecznie użyć pary myślników zamiast przecinków, np.
Każdy, kto – jeśli będzie trzeba – coś powie, może liczyć na nasze poparcie.
Przyjdzie i – jeśli będzie trzeba – coś powie.

To samo dotyczy wtrąceń, np. metatekstowych:
Usiadł i – że tak powiem – zapadł się w niebyt.
To dotyczy każdego, kto – że tak powiem – zapada się w niebyt.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego