przy pomocy czy za pomocą?

przy pomocy czy za pomocą?
12.01.2005
12.01.2005
Witam serdecznie.
Ostatnio od znajomej redaktorki i tłumaczki dowiedziałem się, iż forma przy pomocy może być używana tylko z osobami (przy pomocy kogoś), natomiast do przedmiotów powinno być stosowane za pomocą (czegoś). Szybkie badanie w internecie – w tym również na stronach poradni – wykazało, iż jest to rozróżnienie praktycznie nieistniejące. Czy tak jest faktycznie, czy tak kiedyś było, ale już nie jest, czy tak w ogóle nie było i nie jest?
Dziękuję i pozdrawiam,
Jarek Hirny
Nie badałem rzeczy historycznie, ale przypuszczam, że rozróżńienie, które Pan przypomniał, od początku wynikało z niedostatecznego rozeznania się w języku. W każdym razie przy pomocy czegoś równie często (i równie dobrze) odnosi się do osób, co do rzeczy, natomiast za pomocą czegoś obsługuje wyłącznie rzeczy (w dość abstrakcyjnym sensie, a więc także np. metody, zbiory, zjawiska). Nie używamy tylko konstrukcji za pomocą kogoś, chyba że świadomie łamiąc regułę, aby pokazać, że ów ktoś jest traktowany instrumentalnie, a więc jako rzecz, a nie człowiek.
Więcej o tym w Małym słowniku wyrazów kłopotliwych PWN.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego