rodzaj gramatyczny obcych nazw geograficznych
Z góry dziękuję.
5.03.2012
5.03.2012
Jakiego rodzaju używa się przy obcych nazwach geograficznych, jeśli rodzaj ten nie jest oczywisty? Np. chińskie prowincje Gansu i Anhui albo powiat Chishui – czy będzie to to Gansu itd. a może ten Gansu? Albo rzeka Huang-Ho – Huang-Ho wylało, wylała czy wylał? Zagadnięty znajomy sinolog rozłożył ręce i powiedział, że tez jest ciekaw.Z góry dziękuję.
Są trzy możliwości ustalenia rodzaju:
1) Na podstawie zakończenia nazwy, np. zakończenie spółgłoskowe wyrazu jest w polszczyźnie typowe dla rodzaju męskiego, stąd Guiyang odmienia się tak jak np. Ełk.
2) Na podstawie kontekstu, którym jest wyraz pospolity o znaczeniu gatunkowym, np. Hefei [wym. hefej] może mieć rodzaj męski (analogia do Poraj), ale że zakończenie stwarza większe trudości, można przyjąć, że z kontekstu (miasto) Hefei wynika rodzaj nijaki.
3) Na podstawie nazwy oryginalnej, np. rosyjska nazwa Ob jest rodzaju żeńskiego, nasze słowniki wspominają o tym, mogłoby więc tak być i w polszczyźnie (zalecają one jednak odmianę według wzorca męskiego).
Najczęściej stosuje się pierwszą możliwość, w razie większych problemów drugą, trzecia jest niezwykle rzadka.
W podanych przykładach powinno być: (to, ta) Gansu, (ten, ta) Anhui [anhłej], (ten) Chishui, (ta) Huang-He.
Wynika stąd, że wiele obcych nazw geograficznych może mieć dwa rodzaje gramatyczne. Nie ma w tym nic osobliwego, taka dwurodzajowość dotyczy wielu skrótowców (np. BBN ‘Biuro Bezpieczeństwa Narodowego’ jest rodzaju nijakiego lub męskiego), a nawet wyrazów pospolitych (dwa rodzaje, męski lub żeński, ma np. wyraz minister, o czym przypominam w kontekście dyskusji nad nieszczęsną ministrą).
Na podobne pytania wielokrotnie już odpowiadaliśmy w poradni, proszę więc przeszukać archiwum. Polecam także mój Słownik nazw geograficznych.
1) Na podstawie zakończenia nazwy, np. zakończenie spółgłoskowe wyrazu jest w polszczyźnie typowe dla rodzaju męskiego, stąd Guiyang odmienia się tak jak np. Ełk.
2) Na podstawie kontekstu, którym jest wyraz pospolity o znaczeniu gatunkowym, np. Hefei [wym. hefej] może mieć rodzaj męski (analogia do Poraj), ale że zakończenie stwarza większe trudości, można przyjąć, że z kontekstu (miasto) Hefei wynika rodzaj nijaki.
3) Na podstawie nazwy oryginalnej, np. rosyjska nazwa Ob jest rodzaju żeńskiego, nasze słowniki wspominają o tym, mogłoby więc tak być i w polszczyźnie (zalecają one jednak odmianę według wzorca męskiego).
Najczęściej stosuje się pierwszą możliwość, w razie większych problemów drugą, trzecia jest niezwykle rzadka.
W podanych przykładach powinno być: (to, ta) Gansu, (ten, ta) Anhui [anhłej], (ten) Chishui, (ta) Huang-He.
Wynika stąd, że wiele obcych nazw geograficznych może mieć dwa rodzaje gramatyczne. Nie ma w tym nic osobliwego, taka dwurodzajowość dotyczy wielu skrótowców (np. BBN ‘Biuro Bezpieczeństwa Narodowego’ jest rodzaju nijakiego lub męskiego), a nawet wyrazów pospolitych (dwa rodzaje, męski lub żeński, ma np. wyraz minister, o czym przypominam w kontekście dyskusji nad nieszczęsną ministrą).
Na podobne pytania wielokrotnie już odpowiadaliśmy w poradni, proszę więc przeszukać archiwum. Polecam także mój Słownik nazw geograficznych.
Jan Grzenia
