sądowo-administracyjny, materialno-prawny

sądowo-administracyjny, materialno-prawny
27.10.2005
27.10.2005
Jak poprawnie pod względem ortograficznym napisać słowa: sądowoadministracyjny (sądowo-administracyjny) oraz materialnoprawny (materialno-prawny)?
Dziękuję.
O zapisie takich złożonych przymiotników decyduje znaczenie. Jeśli składają się one z członów współrzędnych, stosujemy zapis z łącznikiem, a jeśli jeden określa drugi – piszemy je łącznie. Do pomyślenia są więc oba warianty zapisu, bo sądowoadministracyjny oznacza coś, co odnosi się do sądu administracyjnego, a sądowo-administracyjny to taki, który ma związek i z sądem, i administracją. Podkreślmy, że właśnie to i wskazuje na współrzędność składników, toteż w razie wątpliwości należy w podobny sposób przekształcić przymiotnik złożony, który sprawia nam kłopot.
Jeśli czytam (w tytule pewnej książki) Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, rozumiem, że chodzi o postępowanie przed sądem administracyjnym. Z kolei postępowanie sądowo-administracyjne odbywa się – jak wynika z zapisu – przed sądem (niekoniecznie administracyjnym) i drogą administracyjną. Może się to wydać nadmiernie drobiazgowe, ale prawnicy z pewnością docenią tę możliwość precyzyjnego wyrażenia niuansów znaczeniowych.
Podobnie może być z przymiotnikiem materialno-prawny, zapis z łącznikiem oznacza ‘taki, który dotyczy zagadnień materialnych i prawnych’, zapis łączny wskazywałby na pochodzenie przymiotnika od wyrażenia materia prawa (lub podobnego). Tu wyczuwam, że potrzebna jest należyta znajomość pojęć prawnych, a nie mając takiej, nie chcę rozwijać myśli. Sądzę jednak, że właściwy zapis tego przymiotnika już nie będzie stanowił problemu.
— Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
PS. Przymiotnik materialnoprawny (bez łącznika) pochodzi od nazwy prawo materialne, podobnie jak np. administracyjnoprawny – od prawo administracyjne. Obszerne wyjaśnienia dotyczące znaczenia i pisowni przymiotników złożonych w języku prawniczym nadesłał nam dr Bolesław Banaszkiewicz, dyrektor Zespołu Orzecznictwa i Studiów Trybunału Konstytucyjnego (serdeczne dzięki!). „Jak widać, potrzeba opracowania filologicznego słownika języka prawnego i prawniczego jest wielka…” – pisze dyr. Banaszkiewicz. Oby kiedyś taki napisano.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego