śś. Piotr i Paweł czy św. św. Piotr i Paweł?

śś. Piotr i Paweł czy św. św. Piotr i Paweł?
20.01.2003
20.01.2003
Do Pana Doktora Jana Grzeni mam pytanie w związku z Jego dzisiejszą radą na temat kościoła św. św. Męczenników. W zasadzie się zgadzam, formalnie Pańska rada jest słuszna, poparta stosowną regułą, jednak proszę mi wyjaśnić, dlaczego przez całe dziesięciolecia uczono (nie tylko mnie, to stoi w niektórych słownikach), że skrót wyrazu święci ma postać śś. Postać dziwną, przyznaję, ale dość często spotykaną, zwłaszcza w kontekście kościół śś. Piotra i Pawła. I druga sprawa, innego rodzaju. Czy nie sądzi Pan, że wyrażenie kościół św. św. Męczenników wygląda nieco dziwacznie i że – odpowiadając na pytanie korespondenta – warto by przy okazji doradzić niestosowanie skrótów w podobnych okolicznościach?
Serdecznie pozdrawiam!
Trudno powiedzieć, kto tak „przez całe dziesięciolecia” uczył, najpewniej łacinnicy, gdyż ss. to skrót łacińskiego wyrazu sancti 'święci'. Chyba że chodziło o skrót śś. (tekst pytania nie zawierał liter ze znakami diakrytycznymi), który wymienia J. Podracki w Słowniku skrótów i skrótowców. Skrót ten być może ma oparcie w praktyce językowej, lecz jest niezgodny z regułą ogólną, którą podają Nowy słownik ortograficzny PWN (na s. LXXI) i J. Podracki w swoim słowniku (na s. 21), ponieważ polskim skrótem wyrazu święty jest św., a nie ś.
Nie ma powodu, by odradzać stosowanie zapisu zgodnego z regułami pisowni. Uznanie jakiejkolwiek nazwy za „dziwaczną” to sprawa bardzo indywidualna, zależy m.in. od naszych upodobań i nawyków językowych, a także od stopnia naszego oswojenia się z nazwą. Za osobliwe często uznajemy wyrazy i wyrażenia rzadko spotykane, a takimi są skróty wyrazów w liczbie mnogiej. Można by zresztą podać wiele przykładów form językowych jeszcze niedawno uznawanych za dziwne, nawet kuriozalne, a dziś pospolitych.
Łączę pozdrowienia
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego