theremin czy teremin?

theremin czy teremin?
13.01.2015
13.01.2015
Theremin – nazwa instrumentu muzycznego – jest odnotowana w takiej formie w wielu źródłach. W Internecie można jednak znaleźć uproszczoną pisownię teremin (np. fraza na thereminie występuje ledwie dwukrotnie częściej niż na tereminie). Czy taka kwerenda daje podstawy, by teremin bez h uznać za wariant oboczny, czy raczej należy mówić o błędzie?
Nie znałem tego wyrazu ani instrumentu przezeń oznaczanego. Z Wikipedii można się dowiedzieć, że nazwa pochodzi do nazwiska wynalazcy, Rosjanina Lwa Termena, który Anglosasom, Francuzom i Niemcom znany jest jako Theremin (jego rodzina miała francuskie i niemieckie korzenie). Uproszczenie inicjalnego th- do t- jest właściwe innym wyrazom obcym przyswojonym polszczyźnie, por. dawne theatrum, potem teatrum, dziś teatr, także thesaurus, z czego tezaurus i in. Z językowego punktu widzenia nie ma więc nic złego w tym, żeby nazwę instrumentu theremin przyswoić graficznie jako teremin, obawiam się jednak, że samo kryterium frekwencyjne nie wystarczy do oceny tej drugiej formy. Po pierwsze, obie są rzadkie w internecie, po drugie, decyduje nie tylko liczba użyć, ale i ich dystrybucja, a tymczasem pierwsza jest w Wikipedii i na YouTubie, co zapewnia jej większą popularność. Ponadto warianty o obcej pisowni często kojarzą się z większym profesjonalizmem, więc grający na thereminie mogą sięgać po tę właśnie formę jako bardziej prestiżową. Mnie bardziej sympatyczny wydaje się teremin, ale podkreślam: nigdy nie miałem go w ręku.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego