toby czy to by?

toby czy to by?

3.02.2005
3.02.2005

Oto fragmenty z Biblii Tysiąclecia, co do których mam pewne wątpliwości:

– „Gdyby jednak przybył kto inny we własnym imieniu, to byście go przyjęli” (J 5, 43b). Czy to byście powinno być razem, czy osobno i dlaczego?

– „Upominam was, bracia, w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa, abyście byli zgodni i by nie było wśród was rozłamów; byście byli jednego ducha i jednej myśli” (1 Kor 1, 10). Czy błędem jest użycie różnych spójników (abyście, by i byście)?

Wyraz to pełni różne funkcje, może być zaimkiem, partykułą, spójnikiem lub czasownikiem. W podanym cytacie jest – moim zdaniem – partykułą. Z tą wiedzą możemy sięgnąć do Wielkiego słownika ortograficznego PWN, a analiza reguł [158-165] prowadzi do wniosku, że pisownia rozłączna jest poprawna.

Można też gdyby…, to uznać za spójnik złożony. Po przyjęciu takiego założenia mielibyśmy podstawy, by napisać toby, tobyście. Proszę też sprawdzić hasła to by i toby w dużych słownikach ortograficznych PWN, np. w internetowym (https://sjp.pwn.pl/). Wniosek taki, że możliwy jest w tym wypadku jeden z dwu sposobów zapisu.

W drugim przykładzie użyto spójników synonimicznych aby i by (-ście to ruchoma końcówka osobowa). Nie można tu mówić o błędzie.

Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego