pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • trzeba by i należałoby
    16.09.2008
    16.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Dlaczego trzeba by i można by piszemy rozdzielnie, a należałoby i wypadałoby łącznie? Proszę o pomoc w uchwyceniu różnicy pomiędzy nieosobowymi formami czasownika a osobowymi formami czasowników użytymi w funkcji bezosobowej.
    Pozdrawiam serdecznie.
  • bronzer czy brązer?
    15.09.2008
    15.09.2008
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak w języku polskim należy pisać słowo bronzer – no właśnie, czy brązer? Jestem korektorką w wydawnictwie prasowym i widzę, że coraz częściej to słowo pojawia się w czasopismach. W nazwach niepolskich uzasadniona jest pisownia oryginalna, ale w znaczeniu potocznym???
  • PS czy P.S.?
    14.09.2008
    14.09.2008
    Dzień dobry,
    moje pytanie dotyczy skrótu PS. W słowniku ortograficznym znalazłam wyjaśnienie pisowni wielkimi literami i bez kropek. Natomiast w poradni zamieszczono informację, że kropki jednak można stawiać. Jestem polonistką i jednoznaczna odpowiedź jest dla mnie b. ważna, szczególnie w czasach, kiedy o wynikach decydują głównie wszechobecne punkty.
    Pozdrawiam
    Bogna Sikorowska
  • stare miasto
    11.09.2008
    11.09.2008
    Mój problem: jeśli piszę o S(s)tarym M(m)ieście i nie mam na myśli konkretnej dzielnicy, której nazwa to Stare Miasto, tylko historyczny centralnie położony obszar miasta, to powinienem używać pisowni z wielkiej czy z małej litery? Pisownia z małej litery (stare miasto) jest uzasadniona z racji tego, że nie mamy do czynienia z nazwą własną. Z drugiej strony, pisząc z litery małej, ryzykujemy, że czytelnik określenie stare miasto odbierze jako stare miasto (w sensie ilości lat).
  • Kamenskych
    10.09.2008
    10.09.2008
    Szanowni Państwo,
    wg zasad spolszczania ukraińskich nazwisk w Słowniku ortograficznym PWN nazwiska typu -ич można transkrybować jako -icz, a -ський jako -ski. Co natomiast z -ських? Czy nazwisko Каменськихi musi pozostawać w formie Kamenskych?
    Wojciech Gutkiewicz
  • Rioja
    8.09.2008
    8.09.2008
    Szanowni Państwo,
    mam dwa pytania: 1) Jak odmienić wyraz Rioja (z hiszpańskiego, czyt. [rioha]) – Riojy czy Rioji? 2) Jak prawidłowo zapisać: 7- lub więcej puttonowy czy 7- lub więcejputtonowy? Analogicznie: 7- i więcejskładnikowy?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Joanna Karbowiak
  • Katechizm Kościoła katolickiego
    8.09.2008
    8.09.2008
    W Zasadach pisowni słownictwa religijnego pod redakcją Renaty Przybylskiej i Wiesława Przyczyny czytam: „jeśli mamy do czynienia z oficjalną zarejestrowaną nazwą własną Kościoła jako organizacji, piszemy wielką literą wszystkie człony nazwy, np. (…) Kościół Rzymskokatolicki, Kościół Katolicki (obie nazwy funkcjonują jako oficjalne)” (s. 24). Skoro tak, to może zatem w tytule Katechizm Kościoła Katolickiego ostatni wyraz powinien być jednak zapisany dużą literą.
  • o pilocie Pirxie
    7.09.2008
    7.09.2008
    Powszechnie znane są Opowieści o pilocie Pirxie z roku 1968 Stanisława Lema. Czy jednak teraz, kiedy ustalona jest zasada, że słowa obce zakończone na x muszą w pisowni być odmieniane z ks na końcu, tytuł nie powinien brzmieć Opowieści o pilocie Pirksie?
    Marcin Kowal
  • pół Asyryjczyk, pół Katalończyk
    7.09.2008
    7.09.2008
    Jaka jest prawidłowa pisownia: pół-Asyryjczyk, pół-Katalończyk czy też pół Asyryjczyk, pół Katalończyk? Wyrażenie powyższe zostało użyte w ubiegłorocznym dyktandzie internetowym. Do tej pory byłam pewna, że obowiązuje w takim przypadku pisownia bez dywizu, ponieważ w dyktandzie ogólnopolskim z roku 2001 autorstwa prof. B. Dunaja podobne wyrażenie jest napisane tak: pół Polak, pół Irlandczyk. Czy możliwa jest pomyłka w dyktandzie internetowym? Proszę o pomoc.
  • e-mail i mBank
    10.07.2008
    10.07.2008
    Zdanie w języku polskim rozpoczynamy wielką literą. Czy reguła ta obowiązuje, jeżeli zdanie zaczyna się od np. E-mail, E-kurs etc.?
    Pozdrawiam
    Helena Kajetanowicz
  • dag i dkg
    4.07.2008
    4.07.2008
    Moje pytanie dotyczy poruszanej już w poradni kwestii skracania słowa dekagram – dkg czy dag? Proszę o więcej informacji na ten temat. DLACZEGO i KIEDY nastąpiła zamiana dkg na dag, skoro dkg wydaje się bardziej logiczne – analogicznie do mg, kg. Nie ukrywam, że odsyłanie dkg do książek kucharskich jest odsyłaniem do lamusa wielu ludzi, którzy wcale nie sądzą, że ta zmiana jest zmianą na lepsze, a nie czują się odsunięci na boczny tor.
  • x na końcu wyrazu
    2.07.2008
    2.07.2008
    Witam,
    mam pytanie odnośnie słów zaczynających się na literę x. Czy przy odmianie takiego wyrazu przez przypadki obowiązuje taka sama zasada jak przy odmianie wyrazów, które zawierają tę literę, ale nie na początku? Chodzi mi o to, że takie słowa w mianowniku zapisuje się przez x, ale już w innych przypadkach zamienia się x na ks (np. Hortex, Horteksu).
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • prawie że
    1.07.2008
    1.07.2008
    Szanowna Poradnio,
    zastanowiło mnie, dlaczego WSO określa że w wyrażeniu prawie że mianem spójnika (zasada [155]). Tłumaczyłoby to pisownię rozłączną, aczkolwiek nie bardzo pasuje do funkcji spójników. Że wygląda tu na typową partykułę wzmacniającą: prawie (że) odpowiada i składniowo, i znaczeniowo wyrażeniom niemal(że), nieomal(że) z -że łącznym (czyli tak naprawdę należałoby oczekiwać postaci prawież…). Z góry dziękuję za rozstrzygnięcie moich wątpliwości.
    Michał Gniazdowski
  • skrócone tytuły
    29.06.2008
    29.06.2008
    Bardzo proszę o rozstrzygnięcie, jak jest poprawnie. Chodzi o zapis tytułów w cudzysłowie i ich skrótow, np. „Rękopis znaleziony w Sarogossie” – więc tylko „Rękopis” czy „Rękopis…”? Będę wdzięczna za odpowiedź,
    Z poważaniem
    Ewa Leszczyńska-Aiedain
  • podzamcze
    29.06.2008
    29.06.2008
    Szanowni Państwo,
    czy podzamcze (Podzamcze) powinniśmy zapisywać małą literą (jak wskazuje Państwa słownik ortograficzny), czy może jednak dużą (jak wskazuje na to uzus)?
    Z wyrazami szacunku,
    Jerzy
  • warianty pisowni
    28.06.2008
    28.06.2008
    W słownikach ortograficznych PWN formy nierównorzędne łączone są skrótem zob. (=zobacz), który prowadzi do formy zalecanej. Czy jednak jako korektor pracujący w redakcji czasopisma powinienem w każdym przypadku zmieniać formę wyrazu na zalecaną (np. collage na kolaż, ersatz na erzac, leitmotiv na lejtmotyw)? Proszę o wyczerpującą odpowiedź.

  • diecezja warszawsko-praska

    28.06.2008
    28.06.2008

    Diecezja warszawsko-praska pisze się właśnie tak – z dywizem, co sugeruje, jakoby obejmowała Warszawę i Pragę (jak autostrada polsko-czeska). A przecież Praga to dzielnica Warszawy. Czy lepsza byłaby pisownia bez dywizu (analogicznie do książka popularnonaukowa)?

  • nazwy reprezentacji
    25.06.2008
    25.06.2008
    Witam, chciałabym zapytać o prawidłowy zapis nazw reprezentacji różnych krajów. Czy Trójkolorowi (reprezentacja Francji), Oranje (r. Holandii), Sborna (r. Rosji), Neroazzurri (r. Włoch) piszemy wielką czy małą literą? Czy istnieje tu jakaś zasada, bo pomarańczowi (Holandia) tak jak biało-czerwoni piszemy małą, natomiast nazwę tej samej holenderskiej reprezentacji Oranje wielką?
  • i oraz j
    25.06.2008
    25.06.2008
    W Wielkim słowniku ortograficznym PWN w przypadku zbitki wymawianej czj#, dżj#, szj#, żj# (# to samogłoska) mamy aż trzy różne sposoby zapisu:
    1) przez i: ażio, ażiotaż; lodżia, adadżio, arpedżio, dżiu-dżitsu; sienkiewicziana, mickiewicziana; kwasziorkor;
    2) przez i albo j: glediczia i glediczja, welwiczia i welwiczja;
    3) przez j: Czuwaszja, babeszjoza.
    Skąd te rozbieżności? Czy zapis (1) jest regułą, a pozostałe wyjątkami?
    Pozdrawiam,
    Michał Gniazdowski
  • Ojcze nasz
    17.06.2008
    17.06.2008
    Dzień dobry!
    Która pisownia jest poprawna i dlaczego: Ojcze nasz czy Ojcze Nasz? SO PWN i SPP PWN w wersji elektronicznej (2000 r.) podaje wyraz ojczenasz, a w przykładach: „Zmów kilka ojczenaszów”. Ale ndm: „Zmówić pięć modlitw Ojcze Nasz”. Encyklopedia PWN w wersji on-line podaje natomiast odsyłacz „Ojcze Nasz > Modlitwa Pańska”, jednak w haśle „Modlitwa Pańska” czytamy: „Modlitwa Pańska, Ojcze nasz […]”.
    Jakiego rodzaju gramatycznego jest ten związek wyrazowy?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego