odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • Nazwiska kobiet zakończone na -a

    9.11.2023
    9.11.2023

    Dzień dobry, mam pytanie, jak prawidłowo odmienić nazwisko Żmuda-Trzebiatowska. W szczególności chodzi o odmianę pierwszego członu.

    Dziękuję za odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • rudera

    8.11.2023
    8.11.2023

    W SJP prof. Doroszewskiego widnieje hasło rudera jako plurale tantum, rzeczownik dawniej oznaczający gruzy. Jaka jest pełna odmiana tego wyrazu? Mam przede wszystkim wątpliwości co do dopełniacza, mianowicie czy powinien brzmieć on „(tych) ruder” czy „(tych) ruderów”; udało mi się znaleźć w „Wacława dziejach” Stefana Garczyńskiego fragment sugerujący drugi wariant („Prócz strachów, zwykłych samotności dzieci, / Pająka, dawnych ruderów strażnika, / Sowa czasami w gmach ten nocą wleci, / I słychać smutne krzyczenie puszczyka”), ale nie wiem, czy wyczerpuje to temat.

  • Nazwa firmowa Bytom

    6.11.2023
    6.11.2023

    Dzień dobry, jak prawidłowo odmienia się nazwę marki „Bytom”? Czy odmiana jest tożsama z odmianą nazwy miasta Bytom? Czy powinno się mówić: „mam ubrania z Bytomia”, czy raczej „z Bytoma”? Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź

  • ołówek i piórnik w wołaczu

    3.11.2023
    3.11.2023

    Jaką formę przyjmują rzeczowniki nieżywotne w wołaczu? Np. ołówek czy ołówku, piórnik czy piórniku? Kiedyś uczono mnie, że wołacz = mianownikowi, a tylko przy personifikacji (baśnie, poezja) używa się piórniku, ołówku, długopisie, itp. Dziś słyszę, że to błąd. Czy faktycznie? Z góry dziękuję za wyjaśnienie. Małgorzata

  • czas zaprzeszły być

    1.11.2023
    1.11.2023

    Pytanie jest czysto teoretyczne, ale jakoś mnie to zainteresowało. Czy istniała forma czasu zaprzeszłego czasownika „być”? „Byłem był”? Czy jeśli zachodziła potrzeba użycia go, cofało się do czasu przeszłego po prostu?

    Z pozdrowieniami

    Dariusz

  • zaimki osobowe w liczbie podwójnej

    18.10.2023
    18.10.2023

    Szanowni Państwo, jak odmieniały się zaimki osobowe w liczbie podwójnej?

    Pozdrawiam

  • barley wine i wheat wine

    11.10.2023
    11.10.2023

    Szanowni Państwo,

    jak powinno się odmieniać przez przypadki nazwy takich stylów piwa jak barley wine czy wheat wine, zapisywanych również jako barleywine i heatwine? A może są one nieodmienne? Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • TOPR, o TOPR-ze

    10.10.2023
    10.10.2023

    Szanowni Państwo,

    moje pytanie dotyczy odmiany i pisowni akronimów zakończonych na literę R, które w deklinacji wymienia się na RZ, np. NOSPR, TOPR. Czy w takim przypadku poprawna będzie pisownia TOPRze czy może TOPRZE?

    Pozdrawiam,

    Michał

  • O języku poetyckim słów kilka

    8.10.2023
    8.10.2023

    W Newsletterze Poradni Językowej PWN przeczytałem ostatnio post na temat wątpliwości co do odmiany neologizmu „słowisień” w wierszu J.Tuwima.

    Odpowiedź eksperta zawiera analizę gramat. zdania „A przez liście kraśnie pęk słowiśnie”, z której wynika, że słowo „kraśnie” jest w tym zdaniu czasownikiem w os. 3, słowo „pęk” — rzecz. w mianowniku, zaś słowo „słowisień” - rzecz. w bierniku.

    Przyznam, że mam kłopot z tym zdaniem. W zrozumieniu nie pomaga mi przytoczona analiza. Czy „kraśnie” w bezokol. to „kraśnieć”? Jeśli tak, to dlaczego nie ma tam „kraśnieje”? Czy to również neologizm? Dlaczego „słowisień” ma tu być w bierniku? Czy dopełnienie przy „pęk” nie powinno być w dopełniaczu?

  • attaché

    4.10.2023
    4.10.2023

    Szanowni Państwo,

    proszę o odpowiedź na pytanie, która z form jest poprawna „attaché prasowa” czy „attachée prasowa”. Dodatkowe „e” w języku francuskim służy do tego, by zaznaczyć, że mamy do czynienia z kobietą. W języku polskim informuje o tym przymiotnik „prasowa”, stad wydaje mi się, że dodatkowe „-e” jest zbędne.

    Czy poprawna jest użyta m.in. w rozporządzeniu ministra obrony narodowej forma liczby mnogiej „attachés wojskowi”? Wielki słownik języka polskiego podaje, że ten rzeczownik w liczbie mnogiej jest taki sam jak w liczbie pojedynczej. W licznych publikacjach stosuje się jednak liczbę mnogą z „-s”.

    Dziękuję Państwu z góry za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie

    Agnieszka

  • Sonel w dopełniaczu

    4.10.2023
    4.10.2023

    Dzień dobry,

    jak brzmi dopełniacz od nazwy firmy "Sonel"? Czy - analogicznie do "personel" - "Sonelu", czy może - jak mówi większość moich współpracowników - "Sonela"? Powiemy: "nowe mierniki Sonelu", czy może: "nowe mierniki Sonela"?

    Z góry dziękuję za wyjaśnienie tematu.

    Pozdrawiam

    Justyna Lembryk

  • swara, swar, swary

    1.10.2023
    1.10.2023

    Dzień dobry,

    pytanie dotyczy wyrazu „swary”, który dzisiaj w słownikach odnotowywany jest tylko w formie liczby mnogiej. W Słowniku języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego wyraz ten notowany był jeszcze w formie liczby pojedynczej: „swara”. Czy możemy twierdzić, że współcześnie forma liczby pojedynczej wyszła z użycia (i czy jej użycie w tekście będzie błędem)?

  • Czy kolejność przypadków gramatycznych ma znaczenie?

    29.09.2023
    29.09.2023

    Dzień dobry,

    gdy odmieniamy rzeczownik przez przypadki, są one wymienione w określonej kolejności, czyli:

    1. mianownik

    2. dopełniacz

    3. celownik

    4. biernik

    5. narzędnik

    6. miejscownik

    7. wołacz

    Chciałabym się zapytać o to, czemu tak jest? Jakie to ma znaczenie w jakiej kolejności są wymienione?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

  • Prolog, D. Prologu

    21.09.2023
    21.09.2023

    Dzień dobry!

    W trakcie kursu z programowania w logice korzystamy z języka nazwanego Prolog (nazwa pochodzi od francuskiej nazwy paradygmatu, PROgrammation en LOGique). Czy odmiana tego typu nazw własnych ma być taka sama jak odmiana polskich homonimów (tzn. zadanie z prologu), czy można sobie pozwolić na np. zadanie z prologa?

    Z pozdrowieniami

    Wojciech

  • Odczytywanie daty zapisanej cyfrowo

    9.07.2023
    9.07.2023

    Dzień dobry,

    chciałem zapytać o poprawną wymowę dat. Czy dla przykładowej daty 30.06.2023 istnieją inne dopuszczalne formy wymowy oprócz: „trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku”?

    Czy w powyższym można pominąć słowo „roku”?

    Pozdrawiam i życzę dobrego dnia.

  • Pisownia -i lub -ii w D., C. i Ms. rzeczowników żeńskich zakończonych na -ia

    4.07.2023
    4.07.2023

    Moje pytanie dotyczy odmiany przez przypadki nazwy stanu Kalifornia. Dlaczego w dopełniaczu jest to „Kalifornii” (dwa „i” na końcu) a nie „Kaliforni”?

    Jastarnia wydaje się tutaj analogicznym przypadkiem jednak w dopełniaczu odmieniamy „Jastarni”.

  • Pietro Giorgio Tolomei z Teramo

    4.07.2023
    4.07.2023

    Szanowna Redakcjo,

    zmagam się z odmianą przez przypadki autora znanego piętnastowiecznego dzieła („Translatio miraculosa ecclesie beate Marie virginis de Loreto”), o którym w mianowniku napisze się tak: Pietro di Giorgio Tolomei of Teramo.

    Będę szczerze zobowiązany za pomoc!

    Czytelnik Poradni

  • ile wlezie

    3.07.2023
    3.07.2023

    Szanowni Państwo,

    w polszczyźnie jak wiadomo istnieje powiedzenie „ile wlezie”, ale czy to oznacza, że istniał kiedyś taki czasownik jak wlazić? Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • nadzwaniać się (?)

    2.07.2023
    2.07.2023

    Dzień dobry. Podczas dzwonienia (dosyć częstego) do klientów posługuję się stwierdzeniem „nie chciał bym się NADZWANIAĆ za często”. Chciałbym zapytać, czy można to uznać za prawidłowe, a jeżeli nie, to czym zastąpić takie określenie, żeby były równie krótko określone moje intencje nienadużywania kontaktów telefonicznych?

  • Nazwisko Siry

    1.07.2023
    1.07.2023

    Szanowni Państwo,

    czy nazwisko Siry daje się odmieniać?

    Waldemar Wierzba

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego