składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • dwudziesta pięćdziesiąt dwie
    5.12.2012
    5.12.2012
    Powinno się mówić dwudziesta pięćdziesiąt dwa czy dwudziesta pięćdziesiąt dwie?
  • zleksykalizowane użycia imiesłowu przysłówkowego
    3.12.2012
    3.12.2012
    Moje pytanie dotyczy imiesłowu podsumowując. Zastanawiam się, czy błędem jest użycie go w zdaniach typu: „Podsumowując, ten debiut był wyjątkowo udany”, „Podsumowując, X stworzył dzieło wyjątkowe”. Spotkałam się z zarzutem, że jest to niepoprawne, gdyż łamie zasadę jednego podmiotu. Według mnie podsumowując w tym wypadku ma inną funkcję – jak np. zwrot krótko mówiąc – zatracił pierwotne znaczenie. Jeśli mam rację i jest to poprawne, jakich znaków przestankowych mogę użyć po imiesłowie?
  • Ponieważ więc…
    3.12.2012
    3.12.2012
    Czy zdanie: „Ponieważ więc na wielkanocnym stole królować będzie szynka, niech nie zabraknie i chrzanu” można uznać za prawidłowe przy założeniu, że więc jest tutaj partykułą ekspresywną (WSPP), a nie spójnikiem?
  • Siedzieliśmy, czekali…
    2.12.2012
    2.12.2012
    Czy poprawne jest sformułowanie: „Siedzieliśmy, czekali i nie upadali na duchu”, czy też wszystkie trzy czasowniki muszą mieć końcówkę -śmy?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Siła Większa
    1.12.2012
    1.12.2012
    Szanowni Państwo!
    Dwa zdania: „Wierzę, że Siła Większa mi pomoże” i „Wierzę, że Siła większa mi pomoże”. Jaką częścią mowy i zdania jest Siła Większa (określenie rozumiane jako całość) oraz Siła i większa z drugiego zdania (przydawka przymiotna?)? Co jest podmiotem w tych zdaniach: domyślne ja czy ta Siła?
    Z poważaniem
    Deckard
  • starać się
    30.11.2012
    30.11.2012
    Szanowni Państwo,
    proszę o odpowiedź, czy poniższe zdanie jest poprawnie napisane w obu wariantach:
    1. Nawet nie starała się, by dogonić resztę grupy.
    2. Nawet nie starała się dogonić resztę grupy.

    Z góry dziękuję.
    Z poważaniem
    Stanisław Drozdowski
  • Czego potrzebuje pies?
    30.11.2012
    30.11.2012
    Dzień dobry,
    Mam do Państwa pytanie odnośnie poprawności tekstu, który znajdzie się na opakowaniu karmy dla zwierząt. Która forma jest poprawna:
    Pies potrzebuje 2 puszki dziennie.
    Pies potrzebuje 2 puszek dziennie.

    Czy na formę słowa puszka wpłynie dostawienie do zdania skrótu ok.? Czyli, która z poniższych form jest poprawna:
    Pies potrzebuje ok. 2 puszki dziennie.
    Pies potrzebuje ok. 2 puszek dziennie.

    Z góry bardzo dziękuję za poradę.
    Sylwia Łatkowska
  • ten…, który…
    28.11.2012
    28.11.2012
    Znalazłam informację, że po uzupełnieniu zdania: „Chodziło o powieść Mniszkówny, która nie cieszyła się powodzeniem” o zaimek („tę powieść…”) stanie się ono jednoznaczne, ponieważ wyrazu która nie będzie już można odnieść do Mniszkówny. Dlaczego? Czy zdanie to w pierwotnej postaci jest nieprawidłowe, czy też kontekst może je usprawiedliwiać?
  • kolejność dopełnień w zdaniu
    28.11.2012
    28.11.2012
    Czy ważne jest, w jakiej kolejności występują dopełnienia w zdaniu: „Wybierzcie się z wujkiem po zakupy”? Słowem, czy jeśli występują dwa dopełnienia mające taką samą formę (np. mające formę wyrażeń przyimkowych), to ich kolejność ma jakieś znacznie?
  • Mama i dzieci poszli / poszły
    25.11.2012
    25.11.2012
    Szanowni Państwo!
    Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości co do użycia form oni i one. Grupa osób płci żeńskiej to one, grupa dzieci – również. Ale mama i dziecko / mama i dzieci? Czy powinnam powiedzieć: „Mama i dzieci poszły na spacer”? Czy raczej: „Mama i dzieci poszli na spacer”? Wydaje mi się, że raczej to drugie zdanie jest poprawne, ale dlaczego?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
    Małgorzata
  • Z tej strony Poradnia…
    23.11.2012
    23.11.2012
    Szanowna Redakcjo,
    w odpowiedzi http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=9139 powiedziano, iż wyrażenie Z tej strony…; jest niepoprawne. Jakie jest jednak uzasadnienie jego niepoprawności? Jak wybrnąć z sytuacji, w której dzwoni się np. do klienta z recepcji hotelu, a nie chce się podawać od razu swojego nazwiska? „Dzień dobry, z tej strony hotel… / recepcja hotelu…”, „Dzień dobry, tu hotel… / recepcja hotelu…” czy może jeszcze inaczej?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Felicyta
  • nazwy męskie o referencji żeńskiej i na odwrót
    21.11.2012
    21.11.2012
    Rzeczowniki męskie, kiedy opisują kobiety, zachowują się jak żeńskie, np. „Jedna profesor wstała”. Gdzie leży granica takiego użeńszczenia? „Młoda przewodnik wskazała” – jeszcze może być? Bo zdolna uczeń to już chyba nie.
    Czy to samo można stosować – a jeśli tak, to w jakich wypadkach – w drugą stronę, np. „Ten świnia powiedział” albo „Ten prostytutka wyszedł”?
  • serio i na serio
    21.11.2012
    21.11.2012
    Szanowni Państwo,
    czy wyraz serio jest nacechowany stylistycznie? Czy można by go uznać za kolokwializm (potocyzm)? Moim zdaniem jest to wyraz zupełnie neutralny stylistycznie. Ale czy mam rację? Można chyba powiedzieć „Mówię serio”, ale czy poprawne wyrażenie „Mówię na serio”? Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości.
    Z wyrazami szacunku
    Dominik
  • oprócz
    16.11.2012
    16.11.2012
    1. „Teraz Brazylia to mój atut” – śmieje się, bo zna świetnie portugalski i oprócz telewizji pracuje w dziale handlowym ambasady Brazylii.
    2. Oprócz naleśników zjadł jeszcze kawałek ciasta.
    3. Oprócz pana G. zarzuty postawiliśmy jeszcze jednej osobie.
    4. Oprócz pana G. zarzuty ma również jeszcze jedna osoba.
    Które zdania poprawne? Czy prawidłowo jest: „… obsługuje również dział handlowy…”? Jaka konstrukcja jest prawidłowa w przypadku oprócz i poza, czy możliwe jest użycie strony biernej?
  • imiesłowowy równoważnik zdania
    16.11.2012
    16.11.2012
    Czy prawidłowe są następujące zdania:
    1. Uprawiając tę roślinę, możecie być narażeni na wizytę kretów.
    2. Upiekła ciasto, chcąc zrobić mu przyjemność.

    Ad. 1. Zdanie podrzędne jest zdaniem okolicznikowym czasu, więc jest zbudowane prawidłowo.
    Ad. 2. Czy nie jest tak, że czynności nie są jednoczesne? Przecież to, że chciała zrobić mu przyjemność, jest wcześniejsze niż to, że upiekła ciasto. Więc zdanie jest nieprawidłowe. Czy zdania przyczynowe mogą być wyrażane przy pomocy imiesłowów na -ąc?
  • dopełniacz cząstkowy
    10.11.2012
    10.11.2012
    Witam.
    Biernika czy dopełniacza należy użyć w zdaniu: „Poproszę nalać mi herbatę/y”?
    Dziękuję
    Pozdrawiam
  • darmo czy za darmo?
    8.11.2012
    8.11.2012
    Jak jest prawidłowo: darmo czy za darmo?
  • 18 lat zostało skończonych
    8.11.2012
    8.11.2012
    Dzień dobry,
    czy poprawne by było zdanie w stronie biernej: „18 lat zostało skończonych przeze mnie” odpowiadające zdaniu w stronie czynnej „Skończyłem 18 lat”? Czasownik skończyć jest przechodni, co widać chociażby w zdaniu „Gra została skończona”, i tworzy stronę bierną. Dlaczego pierwsze ze zdań jednak wydaje się niepoprawne?
  • tym cenniejsze, że…
    4.11.2012
    4.11.2012
    Szanowni Państwo!
    Chciałbym się dowiedzieć, czy konstrukcja tym…, bo… jest poprawna. Podaję przykładowe zdanie z jej użyciem: „Wyróżnienia tym cenniejsze, bo przyznawane przez uczniów”. Czy w przytoczonym zdaniu bo nie powinno być zastąpione przez że? Byłbym wdzięczny, gdyby rozwiali Państwo moje wątpliwości.
    Łączę wyrazy szacunku
    Dominik
  • stać się udziałem
    30.10.2012
    30.10.2012
    „Znajomość kilkunastu osób, która stała się udziałem tego jesiennego poranka odejdzie w przeszłość, ale wdzięczność dla tych, którzy wnieśli w nasze życie coś dobrego, w sercach i umysłach pozostaną”. Czy w powyższym fragmencie jego autor stwierdza, że znajomość kilkunastu osób… stała sie udziałem jesiennego poranka?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego