składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • rozmowa z panią porucznik
    28.05.2012
    28.05.2012
    Niektóre tytuły i funkcje pozostają nieodmienione, gdy dotyczą kobiety: z panią profesor, o colonel Kowalsky, nowej ordynator. Czy dopuszczalne jest użycie tych słów w zdaniu bez tego „dodatkowego” wyrazu (panią, nazwiska, odmienionego przymiotnika), np. „Czy widziałeś porucznik?”?
    Czy w ten sam sposób można używać innych „męskich” określeń kobiet, które bądź nie są funkcjami/tytułami, bądź mają powszechnie używane formy żeńskie, np. strażnik, koroner, rodzic, harcmistrz, lider…?
  • stanin czy stanina?
    25.05.2012
    25.05.2012
    Dzień dobry!
    Jak brzmi w dopełniaczu forma rzeczownika: staniny? (Niezbędna przy określaniu wyników sprawdzianów zewnętrznych organizowanych przez OKE).
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Damian P.
  • imiesłów przysłówkowy z przymiotnikiem
    23.05.2012
    23.05.2012
    Czy poprawne jest umieszczanie w części zdania wyrażonej imiesłowem określeń podmiotu? Przykład: „Siedząc zgarbiona, czytała książkę”. Zdania takie jak powyższe można spotkać dość często i może nawet nie zwracają uwagi, ale następne przykłady brzmią już co najmniej dziwnie, a przecież skonstruowane są tak samo: „Przechodząc uśmiechnięty przez tłum, unikał wyjaśnień”, „Wspinając się zdyszani pod górę, spoglądali na siebie”.
  • norma
    13.05.2012
    13.05.2012
    Zastanawiam się, które z wyrażeń jest bardzie poprawne: wejść do normy czy przejść do normy. Może oba są niepoprawne i należy je zastąpić innym, o synonimicznym znaczeniu? Proszę o pomoc i propozycje zbliżonych znaczeniem fraz.
  • żelek i żelka
    27.04.2012
    27.04.2012
    Witam,
    mój tata jest farmaceutą i tworzy bazę danych leków, z której korzystają apteki w całej Polsce. Prosił o skonsultowanie, która forma jest lepsza: ta żelka (odmiana jak pastylka) czy ten żelek (odmiana jak cukierek)? Wiem, że podobne pytanie już padło, ale chodzi mi raczej o stwierdzenie, która forma jest właściwsza lub bardziej rozpowszechniona – tę należałoby wybrać, aby ustandaryzować kodowanie w bazie.
    Pozdrawiam
    Anna F.
  • nie wystarczy
    22.04.2012
    22.04.2012
    Szanowni Państwo!
    Mam pytanie dotyczące zdania: „Nie wystarczy otworzyć oczy (czy oczu)”. Czy przeczenie przed wystarczy zmienia przypadek rzeczownika na końcu zdania?
    Agnieszka Kajak
  • składnia

    21.04.2012
    21.04.2012

    Dzień dobry,

    jak ustalić prawidłowy przyimek w wyrażeniu pozycja na/w nocie kredytowej? A może powinno być pozycja noty kredytowej? Jeśli dobrze interpretuję definicję słowa pozycja (https://sjp.pwn.pl/szukaj/pozycja), to jedynym dopuszczalnym przyimkiem jest w, jednak powszechnie mówi się o pozycjach na fakturze lub pozycjach na rachunku.

    Dziękuję,

    Jarek Hirny

  • na Słowacji czy w Słowacji?
    19.04.2012
    19.04.2012
    Szanowni Państwo!
    Która forma jest poprawna: miasto na Słowacji czy miasto w Słowacji? Dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    słowacki czytelnik
  • mnożyć
    18.04.2012
    18.04.2012
    Dzień dobry,
    czy wyrażenie pomnożyć przez jest poprawne? Używane jest ono powszechnie, także w środowiskach akademickich. Jednak przecież dziesięć przez dwa to pięć, a dziesięć razy dwa to dwadzieścia. W moim odczuciu mnożyć powinno się jedynie razy. Czy jestem w błędzie?
    Pozdrawiam serdecznie i dziękuję.
    Józef Rak
  • jak latawca
    17.04.2012
    17.04.2012
    Czy sformułowanie „Wiatr unosi ją jak latawca” jest poprawne, czy też powinno się powiedzieć „Wiatr unosi ją jak latawiec”? Druga wersja wydaje mi się brzmieć trochę niejednoznacznie.
  • żółw i żaba
    16.04.2012
    16.04.2012
    Jaka powinna być końcówka czasownika (i dlaczego) w zdaniu: „Żółw i żaba weszły do kałuży” (czy „…weszli do kałuży”)?
    Za rozstrzygnięcie dylematu końcówkowego dziękuję i pozdrawiam
    Bożena
  • na drugim roku
    15.04.2012
    15.04.2012
    W rozporządzeniu MON z 2003 r. użyto dwóch wyrażeń: na trzecim roku nauki i w trzecim roku nauki – czy to są tożsame wyrażenia, czy zawierają różnicę – jaką? Wykonawcy mówią na trzecim roku nauki – tzn. student jest na trzecim roku bez powtarzania roku; w trzecim roku nauki – tzn. student może być również na drugim roku nauki – bo powtarzał rok i ogólnie uczy sie juz trzy lata, i chociaż jest na drugim roku nauki, to w trzecim roku uczenia się.
  • punto i renault
    14.04.2012
    14.04.2012
    „Nowe punto da Ci radość”, „Nowe renault megane czeka w salonie” – to formy stosowane w reklamach. Czy nie powinno być raczej: nowy punto i nowy renault
  • studium przypadku
    12.04.2012
    12.04.2012
    Szanowna Redakcjo,
    bardzo proszę o poradę, jak odmieniać studium przypadku w sytuacji, gdy mówimy o różnych, całkiem odrębnych przypadkach dotyczących jednak [tej] samej tematyki. Czy liczba mnoga brzmieć powinna studia przypadku, czy studia przypadków?
    Pozdrawiam
  • sprawozdanie z… za…
    10.04.2012
    10.04.2012
    Kiedyś oczywiste wydawało mi się, że za rzeczownikiem sprawozdanie, w momencie gdy chcemy określić, czego dotyczyło sprawozdanie, należy umieścić wyrażenie przyimkowe z przyimkiem z. Ostatnio przekonałam się jednak, że w pewnych przypadkach używa się wyłącznie przyimka za: sprawozdanie za rok/miesiąc/kwartał/okres. Nie spotkałam się z wersją sprawozdanie z roku/miesiąca/…. Popularność popularnością, ja jednak wciąż mam wątpliwości, czy takie wyrażenia są poprawne.
  • w Bronowicach
    10.04.2012
    10.04.2012
    Witam,
    w zeszłym tygodniu w jednym z portali informacyjnych pojawiła się informacja o tym, że wykoleił się tramwaj na Bronowicach w Krakowie. Teraz moje pytanie, jaka jest poprawna forma: „Wykoleił się tramwaj na Bronowicach” czy „…w Bronowicach”? Gdyby Bronowice były miastem, to naturalne wydawałoby się w Bronowicach, natomiast z racji, iż są one dzielnicą/osiedlem, dopuszczalne wydaje się być użycie określenie na Bronowicach.
    Proszę o rozwianie moich wątpliwość.
    Pozdrawiam.
  • suflować
    6.04.2012
    6.04.2012
    Dzień dobry,
    Uniwersalny słownik języka polskiego notuje imiesłowy pod czasownikami suflować oraz suflerować, jednak nie wynikają one ze znaczenia. Czy można suflować kwestie, gesty, słowa itp.?
    Pozdrawiam.
  • w porównaniu do
    6.04.2012
    6.04.2012
    Dlaczego wyrażenie w porównaniu do… jest błędne? Czy tylko w porównaniu z… jest poprawne?
  • tenis
    3.04.2012
    3.04.2012
    Witam,
    oglądając transmisje telewizyjne z zawodów kobiecego tenisa, niejednokrotnie słyszałem, jak komentator chwali zawodniczkę słowami: „Grała doskonały tenis”. Z jednej z innych odpowiedzi w Poradni wiem, że tenis to rzeczownik dwurodzajowy i dlatego tenis, a nie tenisa, ale zawsze zdawało mi się, że poprawnie powinno być w tenis/tenisa, a nie samo tenis/tenisa. Czy taka forma jest poprawna?
  • znaki migane
    3.04.2012
    3.04.2012
    Dzień dobry,
    Uniwersalny słownik języka polskiego notuje:
    migany imiesł. przym. bierny od migać.
    migany w użyciu przym. Alfabet migany zob. alfabet w zn. 1.

    W jaki sposób można uzasadnić imiesłów migany i jeśli jest on poprawny, czy imiesłów mignięty także będzie poprawny (USJP go nie zanotował)?
    Pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego