pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • synonimy
    24.05.2005
    24.05.2005
    Czy istnieje jakakolwiek różnica w znaczeniu bądź użyciu wyrazów: dziś || dzisiaj, choć || chociaż, jeśli || jeżeli, bowiem || albowiem?
  • kreślę się z poważaniem
    23.05.2005
    23.05.2005
    Znalazłem w archiwum poradni formę kreślę się z poważaniem. Nigdy wcześniej się z nią nie spotkałem ani nie znalazłem jej w żadnym słowniku…
  • z imieniem czy bez?
    9.05.2005
    9.05.2005
    Szanowni Państwo,
    zauważyłam, że w przekładach artykułów prasowych dość często dodaje się imię przed nazwiskiem, pomimo że w oryginale o osobie tej mówi się używając jedynie samego nazwiska. Czy normy stylistyczne języka polskiego nakazują bądź zalecają użycie imienia przed nazwiskiem, kiedy piszemy o kimś lub cytujemy tę osobę?
    Pozdrawiam,
    Ewa
  • gwara a żargon
    25.04.2005
    25.04.2005
    Czy specyficzne słownictwo internetowe należy określać jako gwarę, czy jako żargon. Z encyklopedycznych definicji wynika, że gwara to odmiana terytorialna języka narodowego, natomiast żargon to odmiana środowiskowa. Zastanawia mnie niekonsekwencja, gdy mówi się np. o gwarze myśliwskiej, uczniowskiej itp.
    K. Piwowski
  • język czatów
    1.03.2005
    1.03.2005
    Witam !
    Jako użytkownika czatu zainteresował mnie ostatnio jego język, niestety nigdzie nie mogę znaleźć żadnych informacji na ten temat. Interesują mnie zjawiska typowe dla języka czatu internetowego. Znalazłem coś o emotikonach oraz o akronimach, ale to mało. Pewnie odszukałbym więcej, ale niestety nie mam pojęcia, jak nazywa się nieużywanie ą, ę lub też pisanie sh zamiast sz itd. Może panowie naprowadzą mnie na jakieś informacje o tej tematyce?
  • Czy bohater może mówić niepoprawnie?
    22.02.2005
    22.02.2005
    Włączywszy telewizor, usłyszałem „Proszę panią…” oraz „Wsadź klucz w tą stacyjkę”. Był to serial komediowy o milionowej oglądalności. Aktorzy z pewnością potrafią prawidłowo zwrócić się do kobiety bądź odróżnić biernik od narzędnika! Z drugiej strony, grają oni ludzi nie zwracających uwagi na podstawową poprawność językową. Czy aktor powinien operować piękną polszczyzną, mimo że grana przezeń postać nigdy by tak nie mówiła? Czy osoba pisząca scenariusz może wkładać bohaterom błędy w usta?
  • Szanowna Pani, …
    9.02.2005
    9.02.2005
    Moje pytanie dotyczy słynnego powitania Szanowni Państwo. Jaki znak interpunkcyjny powinniśmy stosować po tym zwrocie: przecinek, wykrzyknik, czy też nie stosować nic? A w konsekwencji czy dalszą część listu piszemy z małej czy z wielkiej litery?
    Pozdrawiam serdecznie,
    AK
  • pieszo czy na piechotę?
    21.01.2005
    21.01.2005
    Czy poprawne jest powiedzenie iść na piechotę?

  • doktor nauk o kulturze fizycznej

    13.01.2005
    13.01.2005

    Mój narzeczony niedawno uzyskał tytuł naukowy doktora nauk o kulturze fizycznej i chciałabym zamówić dla niego wizytówki. Jednak nie mam pojęcia, jak prawidłowo zapisać w skrócie jego tytuł naukowy (w książkach i internecie spotykam różne wersje): czy ma być to dr n. kf, czy dr n. k.f., czy może dr n. KF? Jestem pewna, że rozwianie moich wštpliwości nie zajmie Państwu dużo czasu… I z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź!

  • Witamy uprzejmie!
    4.01.2005
    4.01.2005
    Karol Strasburger w którymś z odcinków Familiady powiedział na początku: „Witam państwa niezwykle uprzejmie”. Wydaje mi się, że witać można gorąco, serdecznie itp., natomiast to, czy słowa powitania były uprzejme, może ewentualnie stwierdzić osoba witana. Czy mam rację?
  • rzecz w tym
    27.12.2004
    27.12.2004
    Jak to jest z wyrażeniem rzecz w tym? Całe życie było ono piętnowane jako rusycyzm i trąbiło się naokoło, że jest niepoprawne, a ja tymczasem ze zdziwieniem odnalazłem je w moim ulubionym słowniku, czyli Innym słowniku języka polskiego.
  • w skrócie licencjat
    23.12.2004
    23.12.2004
    Czy po skończeniu studiów licencjackich można używać tytułu lic.? Czy w ogóle istnieje taki skrót tytułu zawodowego lub naukowego??
  • życzenia świąteczne
    21.12.2004
    21.12.2004
    Dzień dobry, jak poprawnie powinno się pisać życzenia świąteczne? Chodzi mi konkretnie o użycie małych i dużych liter: z okazji Świąt (czy świąt) Bożego Narodzenia? I czy piszemy szczęśliwego nowego roku, czy Nowego Roku? Dziękuję za odpowiedź.
  • wyraz modny, ale wulgarny
    15.12.2004
    15.12.2004
    Mieszkam w USA już ponad trzydzieści lat. Po ostatniej wizycie w Polsce byłem zszokowany powszechnym używaniem (nawet w mediach) wyrazu zajebiście. Za moich młodych lat, gby użyłbym tego słowa w szkole lub w domu, skutki tego pamiętałbym prawdopodobnie do dzisiaj.
    Proszę o wyjaśnienie, skąd pochodzi to słowo, jakie ma znaczenie i dlaczego nikt nie przeciwstawia się wprowadzaniem wulgaryzmów do codziennego języka.
    Tomasz Słomiak
  • W odpowiedzi na Pana list…
    2.11.2004
    2.11.2004
    Witam. Która z forma jest poprawna:
    a) W odpowiedzi na Twój list …
    b) Odpowiadając na Twój list … ?
    Dziękuję i pozdrawiam Redakcję :)
  • nadawca pisma urzędowego
    28.10.2004
    28.10.2004
    Witam. Która z form, użyta we wszelkich pismach urzędowych, jest poprawna:
    a) Urząd Miasta i Gminy zwraca się z uprzejmą prośbą …;
    b) Zwracam się z uprzejmą prośbą … ?
    Innymi słowy, czy pełna nazwa jakiejś instytucji może być podmiotem w zdaniu, czy należy raczej używać podmiotu domyślnego (ja), jak w drugim przykładzie? Dziękuję.
  • formy adresatywne
    18.10.2004
    18.10.2004
    Które z tych form zwracania się np. do prezydenta albo profesora są poprawne?
    – Panie prezydencie, co pan myśli o…
    – Co pan prezydent myśli o…
    – Co pan, panie prezydencie, myśli o…
    Czy można zwrócić się do profesora profesorze zamiast panie profesorze, a np. do nauczycielki w liceum profesorko zamiast pani profesor?
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź.
  • starosta, ale jaki?
    13.10.2004
    13.10.2004
    Szanowni Państwo,
    proszę o wyjaśnienie sprzeczności, z którą coraz częściej mam do czynienia w trakcie pracy w urzędzie. Jaka jest poprawna forma przy pisaniu listu do osoby zajmującej stanowisko np. w starostwie: Pan Jerzy Kułak, Starosta Radzyński czy Pan Jerzy Kułak, Starosta radzyński?
    Z poważaniem,
    Jolanta Wiśniewska
  • polski prezydent czy prezydent Polski
    13.09.2004
    13.09.2004
    Ostatnio „polski prezydent coś podpisał”, a „ukraiński o czymś zadecydował”. Są to często stosowane w mediach określenia. Jednak według mojego wyczucia nie dotyczy to prezydenta polskiego, lecz prezydenta Polski. Przecież narodowość aż tak bardzo nie jest ważna, żeby miała być tak często im wypominana! A może jednak doczekam się informacji, że „Prezydent Polski i Prezydent Ukrainy uroczyście otworzyli Cmentarz Orląt we Lwowie”? Czyli jak pisownia ma zaznaczać różnicę między narodowością, a państwowością stanowisk oficjalnych?
  • ręczne dopiski w korespondencji urzędowej
    5.07.2004
    5.07.2004
    Szanowny Panie Profesorze,
    pracuję w instytucji państwowej i interesuje mnie Pana zdanie na temat odręcznych „dopisków” w korespondencji oficjalnej. Listy urzędowe pomiędzy dyrektorami, ministrami itp. pisane są bowiem w całości na komputerze, natomiast odręcznie dodawany jest zwrot Szanowny Panie Ministrze oraz zwrot z poważaniem. Wygląda to co najmniej dziwnie. Co Pan o tym sądzi?
    Z poważaniem
    Robert K.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego