pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • Dodatkowe funkcje partykuły nie

    10.01.2021
    10.01.2021

    Czasami można usłyszeć zdania względne z przeczeniem:

    Spytam ją, czy NIE chciałaby pójść ze mną do teatru.


    Od strony logicznej jest ono dziwne, bo raczej nie zakładamy od razu odpowiedzi negatywnej. Moim zdaniem lepiej powiedzieć:

    Spytam ją, czy chciałaby ze mną pójść do teatru.


    Co innego gdy nasza intencja jest przeciwna, np.:

    Sprawdzę, czy w szafce NIE ma karaluchów. - a nie "...czy są karaluchy", bo raczej nikt nie chciałby ich mieć.


    Czy takie zdania rządzą się taką regułą?

  • Do usłyszenia

    1.01.2021
    1.01.2021

    Dzień dobry,

    w trakcie nauczania zdalnego nawija się pytanie dotyczące relacji ucznia z nauczycielem. Czy nie będzie afrontem, kiedy powiem Do usłyszenia jako uczeń do nauczyciela? W jednym z wątków w poradni forma Do usłyszenia jest wskazywana jako bardziej formalna, jednak nie wiem, czy przekłada się to na warunki szkolne (uczeń - nauczyciel).

    Z góry dziękuję.

    Jakub T.

  • pan prezydent

    10.12.2020
    10.12.2020

    Dzień dobry, czy językowo poprawne jest używanie form pan prezydent, pan premier w sytuacjach innych niż bezpośredni zwrot do adresata? W różnych artykułach notorycznie spotyka się te formy, niejako analogicznie do pani prezydent, pani premier. Osobiście postrzegam dodawanie wszędzie słowa pan jako przejaw pewnej infantylizacji, gdyż dzieci często naucza się, że powinny o dorosłych mówić przykładowo pani nauczycielka, pan bibliotekarz. Czy takie formy z pan są poprawne i zalecane?

  • Formuła pożegnalna (Życzę) miłego dnia

    9.12.2020
    9.12.2020

    Dzień dobry,

    chciałabym zakończyć e-maila słowami „miłego dnia”. Odbiorcą wiadomości będzie np. klient, z którym od jakiegoś czasu prowadzę korespondencję. Nie jestem pewna czy mogę użyć na końcu wykrzyknika czy lepiej nie stosować żadnego znaku interpunkcyjnego? Która forma będzie poprawna?


    Miłego dnia

    Kasia


    Miłego dnia,

    Kasia


    Miłego dnia!

    Kasia

  • Piszemy o zmarłym

    5.12.2020
    5.12.2020

    W jaki sposób pisać o zmarłym niewierzącym lub będąc niewierzącym? Chodzi mi o zastąpienie sformułowania świętej pamięci? Używając odmian słowa zmarły, czy jest coś bardziej właściwego?

  • W jakim rodzaju do kobiety?

    30.11.2020
    30.11.2020

    Dzień dobry,

    w nawiązaniu do porady Do kobiety – w rodzaju żeńskim: mam wrażenie że problem dotyczy nadużywania formy bezosobowej przejętej z języka angielskiego, gdzie użycie drugiej osoby odpowiada polskiej formie bezosobowej z zaimkiem się. Takie zjawisko obserwuję u młodszego pokolenia. W przytoczonym przykładzie dawniej powiedziano by To tak, jakby się było w jakimś kabarecie. Druga osoba nie jest odczuwana jako bezpośredni zwrot do rozmówcy, stąd więc może mówiący nie różnicuje rodzaju?

    Łukasz

  • Wulgaryzm w czasie protestu

    26.11.2020
    26.11.2020

    Czy można mówić wypierdalać w ramach protestu i ten wulgaryzm jest uzasadniony?

  • Swój a jego

    18.11.2020
    18.11.2020

    Czy w tym zdaniu nie należałoby użyć zaimka „jego”? Podmiotem i wykonawcą czynności w całym tym zdaniu jest adresat tej wypowiedzi, a nie jego przyjaciel. Jakie zasady należy rozważyć przy ocenie poprawności tego zdania?

    Jeśli po przeanalizowaniu siebie, dalej uważasz, że powinieneś porozmawiać z przyjacielem, jasno powiedz mu, w czym jest problem, i za pomocą pytań pomóż mu zrozumieć swój błąd.

  • Tłumaczymy angielskie you

    29.09.2020
    6.03.2009

    Witam,

    jestem w trakcie tłumaczenia tekstu z dziedziny astronomii (z języka angielskiego na polski), w którym ważną rolę odgrywa styl wypowiedzi. W oryginale przyjęta forma to we lub you („Our best theory of gravity at the moment is…”, „…when you throw a rock…”). Chciałabym wiedzieć, czy w języku polskim możliwe jest zastosowanie kalki językowej i tym samym formy my lub ty w stylu półformalnym (dział najczęściej zadawanych pytań Instytutu Kosmologii)?

  • Piszemy w imieniu spółki

    19.09.2020
    19.09.2020

    Dzień dobry,

    Jaka będzie poprawna forma używana w oficjalnych pismach sporządzanych w imieniu podmiotu:

    1) działając w imieniu Społki z o.o. wyjaśniam, że

    czy

    2) Spółka sp. o.o. wyjaśnia,

    czy

    3) odpowiadając na pismo wyjaśniamy, że...

  • Jak zwracać się do członka zarządu?

    19.09.2020
    19.09.2020

    Witam,

    w wielu firmach jest zarząd wieloosobowy. Jak poprawnie zwracać się do przedstawiciela kontrahenta, który nie jest prezesem firmy, a Członkiem Zarządu firmy. Przy czym nie ma on w firmie innego stanowiska (np. nie jest dyrektorem). Czy forma Pani/Panie Prezesie jest tu właściwa, bo niektórych może nieco razić? Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam

  • Policjant zwraca się do kierowcy

    25.08.2020
    25.08.2020

    Szanowni Państwo!

    Zwracam się do Państwa z prośbą o pomoc w rozwiązaniu problemu dotyczącego poprawnego zwracania się np. policjanta do kontrolowanego kierującego.

    Jak taki funkcjonariusz powinien się poprawnie zwraca w takiej sytuacji? Jaka forma byłaby grzecznościowa i jednocześnie służbowa? Panie Janie, Panie Kowalski, Panie kierowco, Panie kierujący czy może inna forma?

    Z góry bardzo dziękuję za pomoc.

    Z wyrazami szacunku.

  • Państwo zdążą czy Państwo zdążycie?
    3.07.2020
    3.07.2020
    Jaka jest poprawna wypowiedź: Czy państwo zdążycie coś zrobić? Czy państwo zdążą coś zrobić?
    Dziękuję.
  • Odczytujemy zapis matematyczny
    9.06.2020
    9.06.2020
    Dzień dobry. Mój syn studiuje matematykę. Ostatnio jeden z profesorów zwrócił mu uwagę, że wyrażenie a≥b czytamy: a jest równe, większe b. O ile przy czytaniu symbolami jest to dla mnie poprawne, to kiedy wstawię cyfrę brzmi śmiesznie: 3 jest równe, większe 5. Uważam, że powinien tam pojawić się przyimek, tylko który: od, niż? A może naprawdę nie trzeba? Dziękuję za wyjaśnienie.
  • dr hab. n. XYZ, mgr szt. Jan Kowalski
    13.05.2020
    13.05.2020
    Mam pytanie dotyczące skrótów stopni naukowych i tytułów zawodowych przed moim nazwiskiem. Ukończyłem Akademię Muzyczną (stąd mgr sztuki, jednolite studia magisterskie), a równocześnie Uniwersytet (na kierunku Informatyka, kolejny mgr, także jednolite studia magisterskie).
    Następnie uzyskałem stopień naukowy doktora nauk technicznych, a później doktora habilitowanego na Politechnice. Aktualnie zapisuję „dr hab.” przed imieniem i nazwiskiem, „pomijając” niejako magistra sztuki. Czy mogę go uwzględnić, pisząc – nie wiem – „dr hab., mgr”? Może to wyglądać dziwnie, ale z drugiej strony – takie mam wykształcenie…
  • Szkoła im. Flagi Polski
    7.05.2020
    7.05.2020
    Czy poprawna jest forma tylko pierwsza: Szkoła im. Flagi Polski, czy Szkoła im. Flagi Polskiej również? Czy jeżeli szkoła ma nadaną nazwę Flagi Polski, można zastosować wymiennie nazwę drugą?
  • Szanowny Panie Doktorze
    28.02.2020
    28.02.2020
    Czy, w przypadku listu (pisanego, lub elektronicznego) na uczelni, bardziej elegancka jest forma Szanowny Panie Dr. Inż. Janie Kowalski, czy też raczej samo Szanowny Panie?
    Pozdrawiam
  • Zrób, proszę!
    26.02.2020
    26.02.2020
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie, czy wydawanie komuś polecenia w sposób przynieś, proszę, wyślij, proszę, kup, proszę jest poprawną formą trybu rozkazującego w języku polskim? Zastanawiam się, czy nie jest to bezmyślna kalka z języka angielskiego. Czy nie powinno się powiedzieć proszę przynieść, proszę wysłać, zamiast silić się na pozę bycia uprzejmym?
  • płk pil. dr inż.
    26.06.2019
    26.06.2019
    Chciałem zapytać o prawidłową kolejność zapisu tytułów i stopni przed nazwiskiem ponieważ spotykam się z różną kolejności przy następującym zapisie: płk pil. dr inż. Kowalski i płk dr inż. pil. Kowalski (pil. – pilot)
    Który zapis jest prawidłowy?
  • Kolejność nazw funkcji i stanowisk w podpisie
    26.06.2019
    26.06.2019
    Szanowni Państwo,
    jak podpisywać się stanowiskiem w korespondencji formalnej Dyrektor Marketingu, Członek Zarządu czy na odwrót?
    Z poważaniem
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego