etymologia

Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.

  • Intermarché i Bricomarché
    8.12.2009
    8.12.2009
    Dzień dobry.
    Interesuje mnie dokładna etymologia nazw sieci supermarketów Intermarché oraz Bricomarché, co oznaczają te nazwy?
    Dziękuję.
  • Przybieżeli do Betlejem
    7.12.2009
    7.12.2009
    Witam.
    Mam pytanie dotyczące czasownika ze słynnej polskiej kolędy Przybieżeli do Betlejem. Zastanawiam się, jak się odmienia czasownik przybieżeli.
    Z góry dziękuję za informację i pozdrawiam gorąco.
  • przekomarzać się i rozwydrzać się
    20.11.2009
    20.11.2009
    Czy czasowniki przekomarzać się i rozwydrzać się mają cos wspólnego z komarem i wydrą?
  • puchar
    3.11.2009
    3.11.2009
    Szanowni Państwo,
    jaki był powód zmiany pisowni słowa puchar w reformie z 1936 roku? Czy zapis puhar należy uznać za błąd ortograficzny, czy za archaizm?
  • zajedno
    30.10.2009
    30.10.2009
    Proszę o ocenę słowa zajedno 'wszystko jedno'. Czy jest to wynalazek Andrzeja Sapkowskiego, który podchwycili i stosują miłośnicy jego książek, czy też jakiś autentyczny zabytek polskiego słownictwa?
  • koper
    30.10.2009
    30.10.2009
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o poinformowanie mnie, czy przypadkiem koper – nazwa rośliny dodawanej do smaku – nie jest w jakiś sposób etymologicznie spokrewniona z greckim kopros, czyli 'gnój'?
  • a pochylone
    30.10.2009
    30.10.2009
    Dlaczego a pochylone nazywa się a pochylone ;))
  • historia i historyja
    26.10.2009
    26.10.2009
    Jaka była historia rozwoju rzeczowników typu historia, filozofia, lekcja? Czy dawniej (w jakim okresie?) miały one inną końcówkę w M. lp (lekcyja) i D. lm (lekcyj)? Jakiego ona była pochodzenia i z czego wynikały zmiany do postaci dzisiejszej? Gdzie można o tym więcej poczytać?
  • orzecznik przymiotnikowy w dawniej polszczyźnie
    26.10.2009
    26.10.2009
    „Kiedyś była ona inną” – zamiast „(…) inna”. Jak wyglądała historia rozwoju przymiotnika do postaci dzisiejszej? Dlaczego dziś jest inaczej (forma inna), skąd to wynika i skąd wynikała forma inną. Gdzie można o tym poczytać więcej?
  • w – we, z – ze itp.
    16.10.2009
    16.10.2009
    Szanowni Państwo,
    od dawna poszukuję odpowiedzi na pytanie, dlaczego niektóre wyrazy mają dłuższą, a inne krótszą formę przyimka i jaka jest zasada tworzenia wyrazów z przyimkami. Na przykład we wtorek, (uczestnictwo) we mszy, w czwartek (czy we czwartek?), w wojnie, z mszą (ze mszą?).
    Proszę o odpowiedź. Z góry dziękuję.
    Z poważaniem
  • być komuś coś krewnym
    12.10.2009
    12.10.2009
    Zastanawia mnie jedna rzecz. W moich okolicach często słyszy się być komuś coś krewnym, gdy chodzi o zobowiązania wobec kogoś, zwłaszcza o długi. Jaka jest etymologia tego zwrotu? Ma jakieś powiązania z rzeczownikiem krewny? Czy ten zwrot nie jest archaizmem?
  • świszczypała
    2.10.2009
    2.10.2009
    Co to znaczy świszczypała?
    Proszę o pomoc!
  • Wieczfnia Kościelna
    1.09.2009
    1.09.2009
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie etymologia nazwy gminy Wieczfnia Kościelna w województwie mazowieckim. Skąd wzięło się f w tej nazwie???
    Pozdrawiam serdecznie
  • źrzeć i źrzenica
    30.06.2009
    30.06.2009
    Szanowni Państwo!
    Zainteresował mnie czasownik źrzyj z wiersza Prorok Aleksandra Puszkina w tłumaczeniu Juliana Tuwima: „Prorocze! wstań! i źrzyj! i twórz!”. Czy słusznie przypuszczam, że czasownik ten we współczesnej mowie brzmiałby przejrzyj? W innym wersie wiersza jest mowa o źrzenicach, które „przeźrzały wieszczo chwili onej”, stąd moje domysły. Proszę o odpowiedź.
  • indogermański czy indoeuropejski?
    30.06.2009
    30.06.2009
    Jedna ze znajomych mi osób w sposób pretensjonalny używa terminu indogermański dla opisania języków indoeuropejskich. Nie znalazłem takiego terminu w przejrzanych słownikach. Został niewątpliwie utworzony od niemieckiego indogermanischen. Analogie z innymi językami, w tym germańskimi (przykładowo: dun. „indoeuropæisk, szw. indoeuropeiska), również nie bronią tego terminu. Czy można uznać, że kontestowanie formy indoeuropejski jest po prostu przejawem germanocentryzmu mojego rozmówcy?
  • Czy poprawnym (!) jest zwrot…
    29.06.2009
    29.06.2009
    Czy poprawny jest zwrot „Jest dla mnie oczywistym, że…”, czy też należy powiedzieć „Jest dla mnie oczywiste, że…”?
    Pozdrawiam,
    Michał Strzelecki
  • Dlaczego odchudzić, a nie odgrubić?
    24.06.2009
    24.06.2009
    Witam,
    zastanawia mnie, jaka jest geneza słowa odchudzać się. Przecież dosłownie znaczy to 'przestawać być chudym', skąd więc jednak wzięło się w polszczyźnie takie wyrażenie?
    I w związku z tym, jakie jest jego przeciwieństwo? Odgrubiać się? Jak powiedzieć o osobie, która stara się przybrać kilogramy, a nie je zrzucić?
    Pozdrawiam,
    Andrzej Prusinowski
  • Coś takiego!
    22.06.2009
    22.06.2009
    Interesuje mnie, dlaczego z zaimkami co lub coś używamy przymiotników w dopełniaczu, np. co innego, coś dziwnego, coś takiego. Bardziej naturalne wydaje się użycie mianownika, tak jak z wyrazem ktoś: ktoś inny, ktoś ważny. Skąd wzięła się taka zasada w języku polskim?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • pochodna i całka
    17.06.2009
    17.06.2009
    Mam pytanie dotyczące pochodzenia słów pochodna oraz całka w języku polskim. Zaciekawiło mnie to, ponieważ w większości języków słowa te tłumaczone są bardzo podobnie (pochodna to np. derivative, derivada, dérivée, a całka: integral, integrale), natomiast w polskim wyraźnie nie mają one obcego pochodzenia. Jaka jest więc ich geneza?
  • pekaesy
    15.06.2009
    15.06.2009
    Szanowni Państwo,
    zastanawiałem się ostatnio, dlaczego w mowie potocznej nazywa się bokobrody pekaesami? Ja po raz pierwszy spotkałem się z takim użyciem tego terminu w filmie Juliusza Machulskiego Kilerów dwóch, ale nie jestem w stanie ocenić, czy już wcześniej się tak mówiło, i jeśli tak, to dlaczego?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego