etymologia

Jeśli nie wiesz, z jakiego języka pochodzi dane słowo, jakie było jego pierwotne znaczenie, czy lub jak zmieniło się jego znaczenie w naszym języku, dlaczego ma taką postać - tu dowiesz się wszystkiego o słowach, które pochodzą z innych języków, a zadomowiły się w polszczyźnie.

  • kram
    22.01.2009
    22.01.2009
    Witam!
    Czy w staropolszczyźnie spotyka się słowo kram w znaczeniu 'odbyt' ewentualnie 'dupa'? „Wetkaj okład tam,/ Gdzie boli cię kram” – to z powieści Michała Krzywickiego Plagi tej ziemi. Ciekaw jestem, czy autor dokopał się tak rzadko spotykanego znaczenia, czy je sobie wymyślił.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pzdr serdecznie
    Radek
  • Skąd się wzięło niech?
    2.01.2009
    2.01.2009
    Formy 3 os. trybu rozkazujacego w jęz. pol. tworzy się za pomocą partykuły życzeniowej niech(aj). Podobne konstrukcje spotyka się w języku scs. (da …) i rosyjskim (pust'…). Jaka jest geneza tych partykuł? Czy nie są to zniekształcone formy trybu rozkazujacego czasowników posiłkowych (do)puść albo daj, podobnie jak let him do w języku angielskim?
  • ugrofiński
    13.12.2008
    13.12.2008
    Dzień dobry. Do języków ugrofińskim zaliczamy m.in. język węgierski. Skąd wzięła się nazwa ugrofiński (oczywiście w odniesieniu do całej rodziny języków ugrofińskich)?
    Dziękuję, pozdrawiam.
  • deputaty i deputowani

    11.12.2008
    11.12.2008

    Dzień dobry!

    Bardzo proszę o etymologiczne wyjaśnienie słowa deputowany, przy szczególnej uwadze na historycznych deputatów.

    Z góry dziękuję i pozdrawiam:)

  • bedłka i betka

    11.12.2008
    11.12.2008

    3-tomowy SJP PWN-u (dodatek do Wyborczej na CD) nie zawiera słowa betka, a w haśle bedłka podaje m.in. „fraz. pot. To dla mnie bedłka «coś nie sprawia komuś trudności (…)»”. Inaczej jest w https://sjp.pwn.pl/ oraz Uniwersalnym SJP pod red. S. Dubisza, gdzie betka i bedłka to dwa rozłączne hasła, gdzie po bedłce w roli betki ślad zaginął. Czy znaczy to, że bedłka jednorazowo tylko została pomylona z betką i we wskazanym słowniku jest błąd?

  • Chabielice
    8.12.2008
    8.12.2008
    Witam. Piszę pracę związaną z etymologią nazw miejscowości pow. Bełchatowskiego. Jeżeli byłoby to możliwe, to prosiłbym o przybliżenie mi etymologi nazwy miejscowości Chabielice, gm. Szczerców. Z góry dziękuję, gdyż jest to dla mnie ważne, a w dostępnych mi słownikach etymologicznych nie występują te miejscowości.
    Pozdrawiam
  • ubikacja
    26.11.2008
    26.11.2008
    Skąd pochodzi i jakie miało znaczenie słowo ubikacja? Czy jego pierwotne znaczenie to po prostu pomieszczenie?
  • peloteza
    20.11.2008
    20.11.2008
    Dzień dobry.
    Szukam etymologii słowa peloteza (peloteza, jak notują słowniki techniczne, inaczej zgniatarka, służy do ugniatania płatków mydlanych w jednolity blok). Nazwa w ogóle nie brzmi technicznie, zaś najbliższy trop doprowadził mnie do francuskiego słowa pelote (=poduszeczka)… Byłbym wdzięczny za pomoc w rozszyfrowaniu pochodzenia pelotezy.
    Pozdrawiam.
  • -pol-
    20.11.2008
    20.11.2008
    Szanowni Państwo,
    chciałam się dowiedzieć o pochodzeniu przyrostka pol. Będę wdzięczna za wyczerpującą odpowiedź.
    Z poważaniem
    Janina Cunnelly
  • Skąd się wziął dzban?
    13.11.2008
    13.11.2008
    Dzień dobry.
    Jaka jest etymologia słowa dzban, ewentualnie dzbanek?
    Dziękuję.
  • konował
    9.11.2008
    9.11.2008
    Witam,
    czy mogę prosić o przybliżenie etymologii określenia konował?
    Pozdrawiam,
    Natalia
  • wcale i w ogóle
    5.11.2008
    5.11.2008
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie odnośnie słów wcale i w ogóle. Czy słowo wcale ma wydźwięk negacji? Spotkałem sie w literaturze z jego użyciem jako synonimu wyrażeń w całości lub całkiem, dopiero użycie (lub nie) z przeczeniem określało zabarwienie frazy (negacja lub nie) np. „Dziura była wcale duża”.
    Podobnie z wyrażeniem w ogóle. Literalnie znaczenie raczej powinno być według mnie zbliżone do ogólnie.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Michał Brandt
  • probówka
    5.11.2008
    5.11.2008
    Zainteresowało mnie słowo probówka, wymieniane w słownikach obok próbówka i uznane za równie poprawne. Skąd to pro-, nieuzasadnione, jak mi się wydaje? Bo chyba w czasach, gdy mówiono probować, nie było jeszcze badań chemicznych i naczyń zwanych pro- / próbówkami?
  • budrysówka
    27.10.2008
    27.10.2008
    Szanowni Państwo,
    skąd wzięła się nazwa kurtki budrysówka?
    Pozdrawiam,
    Joanna
  • kiła
    16.10.2008
    16.10.2008
    Czy mogą Państwo wyjaśnić, skąd wzięło się słowo kiła? Niestety w Wielkim słowniku etymologiczno-historycznym ani w trzytomowym Słowniku języka polskiego PWN, ani u Kopalińskiego nic o tym nie ma, a w internecie nie sposób wyłowić ziarno spośród plew.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Krzysztof Kiciak
  • znak
    3.10.2008
    3.10.2008
    Jakie jest pochodzenie słowa znak?
  • Jezu Chsryste!
    29.09.2008
    29.09.2008
    Szanowni Eksperci!
    Mam bardzo krótkie pytanie: dlaczego mówimy Jezu Chryste, a nie Jezusie Chrystusie?
    Pozdrawiam,
    Marcin Kowal
  • kwalitologia
    17.09.2008
    17.09.2008
    Proszę o potwierdzenie mojego przypuszczenia, że słowo kwalitologia, określające naukę o jakości, pochodzi od łacińskiego qualitis, czyli 'jakość'. Potrzebuję takiego wyjaśnienia użyć w pracy magisterskiej.
  • organa, urzęda, alimenta
    12.09.2008
    12.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Interesuje mnie poprawność takich tworów, jak: organa, alimenta, urzęda itp. Słyszę tego coraz więcej i wydaje się, że ludzie używający tychże przekonani są o ich zgodności z zasadami języka polskiego. Może jednak nadal urzędy, alimenty i organy?
  • Dlaczego ą to nosowe o?
    12.09.2008
    12.09.2008
    Witam!
    Mam pytanie dotyczące niepoprawności mówienia słowa włączać jako włanczać. Kiedy i kto w języku polskim zaczął stosować ą, ę, skąd się wzięły i dlaczego nie ma dzisiaj w zapisie o z ogonkiem, które tłumaczyłoby użycie owego an w błędnej wymowie wyrazu?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego